දිගු කාලයක් අභ්‍යවකාශයේ රැඳවීමෙන් කැමරාවලට ඇති වන බලපෑම් හඳුනාගෙන එම කාර්යය සඳහා වඩාත් කාර්යක්‍ෂම කැමරා නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා කරනු ලබන අත්හදා බැලීමක් ලෙස නාසා ආයතනයෙන් මෙම කැමරා අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයේ ස්ථාපිත කරනු ලැබ තිබේ.

ඔබ මේ සජීවී දර්ශන නරඹන විට පෙනේවි පෘථිවිය සෙමින් භ්‍රමණය වන අන්දම.. මෙම කැමරා තත්පරයට කිලෝමීටර් 8ක වේගයෙන්, නැතහොත් පැයට සැතපුම් 18,000 (27,000 K Mph)ක වේගයෙන් පෘථිවිය වටා ගමන් කරනු ලබනවා. ඒ අනුව පෘථිවිය වටා සම්පූර්ණ වටයක් යාමට ගත වන්නේ විනාඩි 90 වැනි කාලයක් පමණයි.

තිරය කළු පැහැයෙන් පෙනේ නම් එම අවස්ථාවේදී කැමරා ඇත්තේ පෘථිවියේ රාත්‍රී කාලය ඇති ප්‍රදේශයේයි. ඕනෑම මොහොතක අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය කොතැනක තිබෙන්නේ දැයි යන්න බලාගැනීමට මෙම ලින්ක් එක වෙත යන්න. 

ISS Tracker ලෙස හැඳින්වෙන මෙම වෙබ් අඩවියෙන් ඕනෑම මොහොතක ISS මධ්‍යස්ථානය පෘථිවියේ කුමන ප්‍රදේශයක් ඉහලින් පියාසර කරමින් තිබෙයිද, ඒ වන විට එම ප්‍රදේශයට දිවා කාලයද රාත්‍රීකාලයද යන තොරතුරු මෙම සජීවී සිතියමෙන් පෙන්වයි. ISS කැමරාවලින් එන රූපය කලු පැහැතිනම්, සිතියම බලනවිට ISS ඒ වනවිට පෘථිවියේ රාත්‍රී කාලය ඇති ප්‍රදේශය පසුකරමින් යන බව ඔබට පෙන්වනු ඇත. එමෙන්ම තව කොපමණ කාලයකින් එය නැවතත්  දිවා කල ඇති ප්‍රදේශයකට ඇතුලුවෙත්දැයි යන්නද ඔබට දැන ගත හැකිය.

Broadcast live streaming video on Ustream

මීට සති දෙකකට පමණ පෙර සයිබීරියාවෙන් සොයාගත් පොලවේ ඇති අභිරහස් සිදුර පිළිබඳ විමර්ශන කරන අතර තුරම තවත් එවැනි අභිරහස් සිදුරක් සොයාගෙන තිබේ. පළමුව හමුවූ සිදුර මීටර් 70ක් පමණ ගැඹුරු වන අතර දෙවන සිදුර මීටර් 100ක් පමණ ගැඹුරු වෙතැයි අනුමාන කර තිබේ.

මෙම සිදුරුවල බිත්ති ඉතාමත් සුමට ලෙස සැකසී ඇති අතර ඒවා යන්ත්‍රයකින් කැපූ ලෙස පෙනේ. එහෙත් මේ සිදුරු නිර්මාණයක් මිනිසුන් කළ බවට කිසිදු සාක්ෂියක් තවම ලැබී නැත.

ග්‍රහක ගැටීමක්, අතරමංවූ මිසයිලයක ප්‍රහාරයක්, පිටසක්වල ජීවීන්ගේ ක්‍රියාවක්, පොලව යට ඇති මීතේන් මතුපිටට පැමිණීමක් ආදි වශයෙන් මේ සම්බන්ධයෙන් විවිධ මත කීපයක් පලවී ඇත. කෙසේ වෙතත් මේවා ස්වාභාවික ක්‍රියාවලියකින් සිදුවූවක් ලෙස දැනට අනුමාන කළ හැකි වුවත් සිදුරු ඇතිවූ අයුරු පිළිබඳව නිශ්චිත අදහසත් ප්‍රකාශ කිරීමට විද්‍යාඥයින් තවමත් පරික්ෂණ පවත්වමින් සිටිති.

ටෝකියෝ විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂක යොෂිහිටෝ නොමුරා විසින් ක්ශීරපායි සතුන්ගේ ගඳසුවඳ දැනීමේ හැකියාව පිලිබඳව කරන ලද පර්යේෂණයකදී සියලුම සතුන්ට වඩා ඇතුන්ට ගඳසුවඳ හඳුනාගැනීමේ හැකියාව වෙනුවෙන්ම වෙන්වූ ජාන වැඩියෙන්ම ඇතිබව සොයාගන්නා ලදී.

ලොව වේගවත්ම කළු කුරුල්ලා - SR 71 Blackbird

ලෝකයේ වේගවත්ම ගුවන්යානය ලෙස තවමත් බිඳ නොහෙළුනු වාර්තාවලට හිමිකම් කියන්නේ එකසත් ජනපද ගුවන්හමුදාව හා සී.අයි.ඒ ඒජන්සිය ඔත්තුබැලීම සඳහා භාවිතාකල, ශබ්දයේ වේගය මෙන් තුන්ගුණයක (Mach 3) වේගයකින් පියාසර කල හැකි SR-71 ගුවන්යානයයි. අමෙරිකාවේ ලොක් හීඩ් සමාගම නිපදවූ මෙය නිර්මාණය කලේ ලෝක පූජිත අධිවේගී ජෙට්යානා නිර්මාපකයෙකු වූ ක්ලැරන්ස් ලියොනාර්ඩ් ජොන්සන් හෙවත් කෙලී ජොන්සන් විසිනි. ඔත්තු බැලීමේ කටයුතු වලදී තවත් සුප්‍රකට ගුවන්යානයක් වූ, සී.අයි.ඒ ඒජන්සිය වෙනුවෙන්ම නිපදවූ U2 ගුවන්යානය නිර්මාණය කරන ලද්දේද කෙලී ජොන්සන් විසිනි. 1999දී විශ්‍රාම යැවෙන තෙක්ම කෙලී ජොන්සන්ගේ SR 71 ලොව වේගවත්ම ගුවන්යානය ලෙස කිරුළ හිමි කරගෙන සිටි අතර, අදටද එම කිරුළට උරුමකම් කියන්නට තරම් වේගවත් ගුවන්යානයක් නොමැත.

SR 71 යානය හදිසියේම වාගේ 1999දී විශ්‍රාම ගැන්වූවිට ලොව ගුවන්තාක්ශණ විශේෂඥයින් ප්‍රකාශ කලේ අමෙරිකාව  SR 71ටත් වඩා වේගවත් යානයක් නිර්මාණය කොට ඇති නිසා මේ විශ්‍රාම ගැන්වීම් සිදුකල බවයි. 1980ගණන් වල සිටම මක් 5 වැනි අධික වේගයකින් පියාසර කල හැකි බවට උපකල්පණය කල අව්රෝරා (Aurora) නැමැති සුපිරි ගුවන් යානයක් ගැන විවිධ වාර්තා පලවෙමින් තිබුණා.

Aurora  ජනප්‍රවාදය

Aurora ???

මෙම වාර්තාවලට පදනම්වූ කරුණු කිහිපයක්ම තිබුණා. එකක් නම් 1985දී එක්සත් ජනපද අයවැයෙන් ගුවන්හමුදාවට හමුදාවට වෙන්කල මුදල් රාශිය අතර අව්රෝරා නම් ව්‍යාපෘතියකට ඩොලර් මිලියන 455ක් වෙන්කොට ඇති බව දක්වා තිබුණා. අව්රෝරා ව්‍යාපෘතිය කුමක්දැයි විස්තර කොට නොතිබුණේ එම ව්‍යාපෘතිය රහසිගත කලු ව්‍යාපෘති (black projects) යටතේ අඩංගුකොට තිබුණු බැවිනුයි. මෙම අයවැය අයිතමය SR 71 අනුප්‍රාප්තිකයා වන අව්රෝරා අධිවේගී ගුවන්යානය වෙනුවෙන් වෙන්කල මුදල් බව එවක ජනප්‍රිය මතය වූවා.

අව්රෝරා යානය පිලිබඳ විවාදය යලිත් අලුත්වුනේ 1989දී මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ උතුරු මුහුදේ (North Sea) තෙල් ලිඳක ඉන්ජිනේරුවරයෙකු ලෙස සේවය කල ක්‍රිස් ගිබ්සන් හා ඔහුගේ මිතුරන් කිහිපදෙනෙකු අහසේ ගමන්කල ත්‍රිකෝණාකාර හැඩයක් ගත් අත්භූත යානයක් නිරීක්ශණය කලා. මෙම යානයට ගුවනේදීම KC-135 ස්ට්‍රැටෝටෑංකර් යානයකින් ඉන්ධන පුරවමින් සිටි අතර එම ත්‍රිකෝණාකාර යානයට ආරක්ශාව සපයමින් F-111 ප්‍රහාරක යානා දෙකක් පියාසර කරමින් තිබුණා. බ්‍රිතාන්‍ය ගුවන්හමුදාවේ බොහෝකලක් සේවය කරමින් සිට විශ්‍රාම ගිය ක්‍රිස් ගිබ්සන්ට ලොව ඕනෑම ගුවන් හමුදාවකට අයත් යානයක් හඳුනාගැනීමේ විශේෂඥ

Aurora: North Sea Sighting

පුහුණුව තිබූ බැවිනුත්, ත්‍රිකෝණාකාර යානාව කුමක්දැයි හඳුනා ගැනීමට ඔහු අපොහොසත් වුනු බැවුණුත් එම යානයාව අව්රෝරා යානාවේ පරීක්ශණ පියාසැරියක් බව බොහෝදෙන විශ්වාස කලා. මේ අතර අමෙරිකාව හා බ්‍රිතාන්‍යය මෙවැනි ගුවන්යානයක් හෝ පියාසැරියක් පිලිබඳව තමන් නොදන්නා බව ප්‍රකාශ කලා. රහසිගත යානා පියාසැරි දර්ශණ පිලිබඳ සත්‍ය තොරතුරු හෙලි නොකිරීම මෙම රටවල් වල ප්‍රතිපත්තිය බැවින් එම රජයන් සිදුකල ප්‍රකාශ පිලිගැනීම විචාරකයින් ප්‍රතික්ශේප කලා.

මේ අතර අමෙරිකාවේ කැලිෆෝනියා ප්‍රාන්තයෙන් 1991 වසරේදී අස්වාභාවික sonic boom හෙවත් අධිවේගී ගුවන්යානා ශබ්දයේ වේගය ඉක්මවන විට ඇසෙන පිපිරුම් ශබ්ද වාර්තාවුනා. නිතරම දරුණු භූමිකම්පා සිදුවන බැවින් කැලිෆෝනියා ප්‍රාන්තය පුරා ස්ථාන රාශියක භූකම්පණ මාන සවිකොට ඇති අතර එම භූකම්පණ මාන මෙම ගුවන්යානා sonic booms ද කම්පණ ලෙස සටහන් කරගන්නවා. මෙම කම්පණ මාන සටහන් පරීක්ශාකල භූකම්පණ හා ශබ්දකම්පණ වීශේෂඥයින් එම කම්පණ අමෙරිකාව සතුව ඇති, දැනට දන්නා ගුවන්යානා හෝ ශටල් යානය වැනි අභ්‍යවකාශ යානා වලින් නිකුත්වන ශබ්දකම්පණ සටහන් වලට වඩා බොහෝ වෙනස් බව වාර්තා කලා. එම කම්පණ පොලොවට අඩි 90,000ක් (24 km) ඉහලින් මක් 4-5 අතර වේගයකින් ගමන්කල යානයකින් නිකුත්වූ ශබ්දකම්පණ බවට මෙම විශේෂඥයින් නිගමනය කලා. අමෙරිකානු ගුවන් හමුදාව හෝ නාසා ආයතනය මෙය තමන් සතු යානයක් නොවන බව ප්‍රකාශ කල හෙයින් එය අව්රෝරා අධිවේගී යානයේ පියාසැරි වලින් නිකුත්වූ බවට විශ්වාස කෙරුනා

Lockheed SR 72 - Son of Blackbird

අව්රෝරා යානය පිලිබඳව 1980ගණන් වල සිට පැවති ජනප්‍රවාදය තහවුරු කල හැකි තරමේ ගුවන්යානයක් තවමත් එක්සත් ජනපද ගුවන්හමුදාව හෝ සී අයි ඒ ඒජන්සිය එලි දක්වා නෑ. අතිශයින්ම රහසිගත ලෙස දියුණු කරනු ලැබූ F-22 රැප්ටර් යානය, B-2 ස්ටෙල්ත් බෝම්බ හෙලන යානය පවා මහජනයා වෙත ඉදිරිපත් කිරීමට එක්සත් ජනපදය ක්‍රියා කලත් අව්රෝරා යානාව එලෙස ඉදිරිපත් නොකලේ එවැනි යානාවක් සැබැවින්ම නොතිබූ බැවින් යයි දැන් පිලිගැනීමට සිදුවී තිබෙනවා.

එහෙත් 2013 සැප්තැම්බරයේ ලෝකප්‍රකට ගගනවිද්‍යා සඟරාවක් වන Aviation Week සඟරාව SR 71

අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස සැළකිය හැකි යානාවක් SR 71 නිර්මාණය කල ලොක්හීඩ් සමාගමේ Skunk Works ලෙස හැඳින්වෙන රහසිගත ව්‍යාපෘති ඒකකය තුල නිර්මාණය වෙමින් ඇති බව හෙලිකලා. Lockheed Martin SR-72 ලෙසින් නම් කොට ඇති මෙම යානය මක් 6ක වේගයෙන් ගමන්කල හැකි ලෙස නිර්මාණය කෙරෙමින් පවතිනවා.

Hypersonic Intelligence, Surveillance, Reconnaissance and Strike (HISRS) platform ලෙස නිළවශයෙන් හැඳින්වෙන මෙම ව්‍යාපෘතිය ඔත්තුබැලීම හා නිරීක්ශණ මෙහෙයුම සඳහා පමණක් නොව ප්‍රහාර එල්ල කිරීම සඳහා අවි ගෙනයා හැකි එකක් ලෙසින්ද නිර්මාණය වනවා. ඒ අනුව පොලොවට කිලෝමීටර් 25-30 ඈත ඉහල අහසේ මක් 6ක වේගයෙන් ගමන් කරන අතර ලොව ඕනෑම ඉලක්කයකට මිසයිල ප්‍රහාරයක් හෝ ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමේ හැකියාව ඇති යානයක් අමෙරිකාවට ලැබෙනවා. නියමුවන් රහිතව කෘත්‍රිම බුද්ධි පරිගණක නියමුවෙකු මගින් පාලනය වන ලෙස නිර්මාණය කොට ඇති SR 72 යානය වායුගෝලීය ඔක්සිජන් අවශෝෂණයෙන් ක්‍රියාත්මක වන ජෙට් එන්ජිමකට (air breathing jet engine) ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක විය හැකි උපරිම වේගයෙන් ක්‍රියාත්මක වන බව ලොක් හීඩ් සමාගම පවසනවා.

සංයුක්ත චක්‍ර හයිපර්සොනික් ටර්බයින් ජෙට් එන්ජිම - Combined Cycle Hypersonic Turbine Jet Engine

හයිපර්සොනික් ජෙට් යානයක් නිර්මාණය කිරීමේදී ඇති ප්‍රධාන තාක්ශණික ගැටලුවක් වන්නේ නිසල අවස්ථාවේ සිට ශබ්දයේ වේගය මෙන් 6ගුණයක් දක්වා යානය ගෙනයා හැකි තනි එන්ජිමක් නිර්මාණය කිරීමයි. ටර්බයින් ආධාරයෙන් ක්‍රියාත්මක වන සාමාන්‍ය ජෙට් එන්ජින් උපරිම කාර්යක්ශමතාවයෙන් ක්‍රියාත්මක වන්නේ මක් 3 වේගය ආසන්නයේදීයි. එවැනි ටර්බයින් ජෙට් එන්ජිමකින් මක් 3කට වඩා වේගයක් ලබාගැනීම බෙහෙවින්ම ඉන්ධන අපතේ යන අකාර්යක්ශම ක්‍රමයක් වනවා. මක් 1 වේගයෙන් පසු සුපර්සොනික් රැම් ජෙට් හෙවත් ස්ක්‍රැම් ජෙට් (scram jet) නම් එන්ජින් වර්ගය කාර්යක්ශම වන නමුත් ස්ක්‍රැම් ජෙට් එන්ජිමක් ක්‍රියාත්මක වීමට නම් එය සවිකල යානය ශබ්දයේ වේගය ඉකමවා පියාසර කල යුතු වනවා.

ගගන විද්‍යා තාක්ශණය ගැන ලියැවුනු ලිපි...

1. හඳුනාගන්න : Jet Fighters [Past, Present & Future]

2. පැයට කිලෝමීටර් 21,000ක වේගයෙන් ගමන්ගත් අමෙරිකානු පර්යේශණ ගුවන්යානයක් පුපුරා යයි!

3. පැයට කිලෝමීටර් 6000ක වේගයෙන් පියාසර කල X-51A WaveRider

4. X-37B අමෙරිකන් ගුවන් හමුදාවේ රහසිගත අභ්‍යවකාශ ශටලය

5. රුසියාව මක් 5ක වේගයෙන් යන හයිපර්සොනික් බෝම්බ ප්‍රහාරක යානාවක් නිපදවයි?

යානයට මෙම එන්ජින් වර්ග දෙකම සවිකොට අවශ්‍ය වේගයන්හීදී ක්‍රියාකරවිය හැකි නමුත් එය ඉන්ධන නාස්තියක් හා යානයෙන් රැගෙන යා හැකි බර (pay load) අඩු වීම සිදුවන්නේ අමතර එන්ජින් වල බරත් රැගෙන යා යුතු බැවිනුයි.

මෙම ගැටලුවට විසඳුමක් ලෙස සංයුක්ත චක්‍ර ටර්බයින් ජෙට් එන්ජිමක් ලොක්හීඩ් ආයතනය විසින් නිර්මාණය කරමින් පවතිනවා. සරලව ගත් කල සංයුක්ත චක්‍ර ටර්බයින් ජෙට් එන්ජිමක් යනු එකම එන්ජිමක් ටර්බයින් සහිත එන්ජිමක් ලෙස හා ටර්බයින් රහිත ස්ක්‍රැම් ජෙට් එන්ජිමක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වන්නට නිර්මාණය කිරීමයි. මෙය අතිශයින්ම තාක්ශණික වශයෙන් සංකීර්ණ වූ නිසාමයි අව්රෝරා වැනි යානාවක් මීට පෙර ලොවට ඉදිරිපත් නොවුනේ. එහෙත් දැන් ලොක් හීඩ් සමාගම පවසන ආකාරයට ඔවුන් මෙම අභියෝග ජයගෙන තිබෙන අතර නිසල අවස්ථාවේ සිට මක් 6 දක්වා වේග පරාස වලින් පියාසරකල හැකි තනි කම්බයින්ඩ් සයිකල් එන්ජිමක් ඔවුන් නිර්මාණය කොට wind tunnel පර්යේෂණ මගින් සාර්ථකත්වය තහවුරු කරගෙන තිබෙනවා.

මේ අනුව තව වසර 4කින්, එනම් 2018 වන විට පරීක්ශණ පියාසැරිවල (test flights) යෙදවිය හැකි අත්හදාබැලීමේ හා තාක්ශණ ප්‍රදර්ශක (experimental & technology demonstrator) යානාවක් නිපදවෙමින් තිබෙන බව ලොක්හීඩ් සමාගම පවසනවා. 2030 වනවිට SR 72 සක්‍රිය සේවයේ යෙදවීමට හැකිවෙතැයි ලොක්හීඩ් සමාගම විශ්වාසය පලකරනවා.

අහසේ සිට ඔත්තුබලන ගුවන්යානා (spy planes) ඩ්‍රෝනයානා හා බැලූන සඳහා විශාල ප්‍රදේශයක් ආවරණය වන පරිදි, අධිවිබේධනයෙන් (high resolution) සජීව රූප ලබාගැනීම සඳහා කැමරා තාක්ශණ ගණනාවක් නිර්මාණය වෙමින් පවතී. Gorgon Stare, ARGUS-IS, Vigilant Stare, Constant Hawk  යන වෙළඳනාම වලින් හඳුන්වන මෙම තාක්ශණය පිලිබඳ මූලික සංකල්ප සලකා බලමු.

ඉහත දැක්වූ තාක්ශණ සන්නාම (technology brands) අතරින් වඩාත්ම ඉහල විබේධනයකින් වීඩියෝ රූප ලබාදෙන තාක්ශණය ARGUS-IS බව දැනට ඇති පිලිගැනීමයි. ARGUS-IS යනු Autonomous Real-Time Ground Ubiquitous Surveillance Imaging System යන දීර්ඝ නාමයේ කෙටි යෙදුමයි. අමෙරිකානු ආරක්ශක දෙපාර්තමේන්තුවට අනුබද්ධ යුධබිම සඳහා අධිතාක්ශණ නිර්මාණය කිරීමේ යෙදී සිටින DARPA ඒජන්සියේ සංකල්පයක් අනුව බ්‍රිතාන්‍යයේ BAE Systems සමාගම මගින් මෙම තාක්ශණය නිර්මාණය කොට ඇත.

BAE Systems සමාගම නිර්මාණය කල Taranis අධිතාක්ශණික සුපිරි ඩ්‍රෝනයානය ගැන මෙතනින් කියවන්න

ආර්ගස් පද්ධතියේ කැමරාව කොතරම් සංවේදී මෙන්ම ආවරණ කලාපයේ විශාලත්වය විස්තර කරනවානම් සාමාන්‍යයෙන් වර්ග කිලෝමීටර් 36ක් තරම් විශාල ප්‍රදේශයක් එක්වර මෙම කැමරාවෙන් ආරවණය වේ. ගූගල් සෙවුම් යන්ත්‍රයට අනුව කොළඹ නගරයේ භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් 37.31කි. ඒ අනුව එක් ආර්ගස් කැමරාවක් සවිකරන ලද ඩ්‍රෝනයානයකින් මුලු මහත් කොළඹ නගරයම ආවරණය කල හැකි අතර මෙම කැමරාව මගින් ලබාදෙන විබේධනය පුදුම සහගතය.

මෙතරම් විශාල ප්‍රදේශයක් ආවරණය කරන අතරම මාර්ගයේ ගමන් කරන එක් පදිකයෙකු දෙස සූක්ශව බැලීමටත් එම පදිකයාගේ ගමන්බිමන් පිලිබඳව පැයගණනාවක් නොකඩවා වීඩියෝ රූප එවීමටත් මෙම කැමරාව සමත්ය. මේ සඳහා මෙම කැමරාවට අමෙරිකාවේ ජාතික ආරක්ශක විද්‍යාගාරයක් වන Lawrence Livermore National Laboratory ආයතනයේ නිර්මාණය කරනලද Persistics මෘදුකාංගයක් ලබාදී ඇති අතර කෘත්‍රිම බුද්ධිය (artificial intelligence) අඩංගු එම මෘදුකාංගයට සවයංක්‍රීයව පැයගණනාවක් හෝ සතිගණනාවක් වුවත් එක් වාහනයක්, පුද්ගලයෙකු හෝ වෙනත් ස්ථානයක තොරතුරු පිලිබඳව ස්වයංක්‍රීයව සෙවිල්ලෙන් සිටිය හැකිය.

ඒ අනුව ත්‍රස්තවාදී සැකකරුවෙකු කොළඹ නගරය තුල ගැවසෙන්නේ නම්, එම පුද්ගලයාගේ කොළඹ නගරය පුරා මාස ගණනාවක් සිදුකරන ලද ගමන්බිමන් කිසිදු මිනිස් මෙහෙයවීමකින් තොරව වීඩියෝ ගත කිරීමට මෙම කැමරාවට හැකිය. ඒ සඳහා මෙම කැමරාව අහසේ ඉතා ඉහල රඳවන ලද නම් Aerostat බැලූනයක සවිකොට ක්‍රියාත්මක කල යුතුය. Aerostat බැලූන මාස ගණනාවක් හෝ එකම ස්ථානයක රැඳෙමින් දත්ත රැස් කල හැකි ලෙස නිර්මාණය කල ස්වයංක්‍රීය බැලූන යානා වර්ගයකි.

එපමණක් නොව ආර්ගස් කැමරාවට මෙලෙස එක් පුද්ගලයෙකු පිලිබඳව අවධානයෙන් සිටින අතරම තවත් ඉලක්ක ගණනාවක තොරතුරු විවිධ මෙහෙයුම් කරුවනට ලබාදිය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස කොළඹ ගැවසෙන ත්‍රස්තවාදී සැකකරුවාගේ ගමන්බිමන් දිවා රෑ ලුහුබැඳීම  (day & night tracking) සිදුකරන අතරම කොළඹ නගරයේම වෙනත් ස්ථානයක මත්ද්‍රව්‍ය තිප්පොලක් වැටලීමට යන විශේෂ කාර්යබළකායේ සෙබළමුළුවක අණදෙන නිළධාරියාට එම ඉලක්ක ස්ථානය අවට ප්‍රදේශයේ සජීව අධිවිබේධන වීඩියෝ දර්ශණ ලබාදීමට හැකිවා පමණක් නොව අවශ්‍ය ස්ථාන වලට zoom කොට ඉතා සූක්ශ්ම ලෙස නිරීක්ශණය කිරීමේ අවස්ථාවද ලබාදෙයි.

යුධ බිමකදී නම්, විවිධ ස්ථානවල රැඳී සිටින සෙබළ මුළුව ගණනාවකට, සිය ජංගම ටැබ්ලට් පරිගණකව වලට ඔවුන් රැඳී සිටින ස්ථාන අවට ප්‍රදේශයේ හෝ ඔවුන්ගේ ඉලක්ක ස්ථානයේ අධිවිබේධන වීඩියෝ ලබාදෙන අතරම යුධ බිමේ මෙහෙයුම් භාර අණදෙන නිළධාරියාට මුලු සටන්බිමම ආවරණය වන ආකාරයේ සජීව දර්ශණ ලබාදිය හැකිය.

ARGUS-IS පද්ධතිය මගින් ලබාදෙන සුපිරි අධිවිබේධන ඡායාරූපයක්. මෙය මත double click කොට විශාල ඡායාරූපය නරඹන්න

BAE Systems සමාගම නිකුත්කොට ඇති තාක්ශණික තොරතුරු වලට අනුව කැමරා පද්ධතියට එකවර වෙනස් ඉලක්ක 65ක සමීප වීඩියෝරූප ලබාදීමට හෝ ස්වයංක්‍රීයව ලුහුබැඳීමට (automatic tracking) හැකියාව ඇත. එමෙන්ම පද්ධතිය මගින් ලැබෙන දත්ත ආධාරයෙන් එය නිරීක්ශණය කරන ප්‍රදේශයේ ත්‍රිමාණ සිතියමක් (3D Map) නිර්මාණය කිරීමේ මෘදුකාංගයක්ද බිහිකොට ඇති අතර, ඒ අනුව යුධ බිමක සිටින සෙබලුන්ට හෝ නගරයක නොදන්නා ස්ථානයක් වටලන සෙබළමුළුවකට එම ස්ථානයේ ගොඩනැගිලි පිහිටා ඇති ආකාරය ත්‍රිමාණව දැකගත හැකිවීමෙන් මෙහෙයුම අණතුරකින් තොරව සිදුකල හැකිය.

ARGUS-IS පද්ධතියේ මුලු විබේධනය ගිගාපික්සල් 1.8කි. මෙය මෙගාපික්සල් වලින් පවසනවා නම් මෙගාපික්සල් 1800කි. මෙම ගිගාපික්සල් කැමරාව නිර්මාණය කොට ඇත්තේ මෙගාපික්සල් 5 විබේධනයේ ඩිජිටල් ආලෝක සෙන්සර් 368ක් ඒකාබද්ධ කිරීමෙනි. මෙම ඒකාබද්ධ කීරීම විශේෂිත මෘදුකාංගයක් මගින් සිදුවේ.

පොලොව මතුපිට තිබෙන අඟල් 6ක විශ්කම්භයකට වඩා වැඩි ඕනෑම වස්තුවක් මෙයට ග්‍රහණය කරගත හැකිය.

ARGUS-IS image sample

ටැරනිස් යනු යුරෝපයේ පෞරාණික සිශ්ඨාචාරයක් වන කෙල්ටික් සිශ්ඨාචාරයේ වැසියන් අදහනු ලැබූ  අකුණුසැරට අධිපති දෙවියාය. යුධ බිමේදී සතුරු පාර්ශවයන්ට අකුණු සැර වැනි විනාශකාරී ප්‍රහාර එල්ලකල හැකි යානාවක් නිර්මාණය කිරීම ටැරැනිස් ව්‍යාපෘතියේ දීර්ඝකාලීන අරමුණ බව පැවසෙනවා.

මහා බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවන්ට අනාගතයේදී නිර්මාණය කිරීමට නියමිත ප්‍රහාරක යානා හා ප්‍රහාරක ඩ්‍රෝනයානා සඳහා අවශ්‍ය තාක්ශණය දියුණුකිරීමේ technology demonstrator/test bed යානයක් ලෙස නිර්මාණය කෙරුණු ටැරනිස් අතිශය රහසිගත ලෙස නිපදවා පසුගිය වසරේ අගෝස්තු මස සිට පරීක්ශණ පියාසැරවල නිරතකරවමින් තිබේ. බ්‍රිතාන්‍යයේ දැවැන්ත යුධ තාක්ශණ සමාගමක් වන BAE Systems සමාගම මගින් නිර්මාණය කරනලද මෙය මහා බ්‍රිතාන්‍ය රජය මගින් සිය ආරක්ශක හමුදා සඳහා ඉදිරිපත් කොට ඇති Defence Industrial Strategy නම් දීර්ඝකාලීන වැඩපිලිවෙලේ එක් පියවරක් ලෙස ඉදිරිපත් කොට ඇත.

මෙම දීර්ඝකාලීන වැඩපිලිවෙලේ අරමුණ බ්‍රිතාන්‍යයේ ජාතික ආරක්ශාව හා ස්වෛරීත්වය ආරක්ශාකර ගැනීම සඳහා 21වැනි සියවසේ ආරක්ශක අභියෝගවලට මුහුණදිය හැකි අතිනවීන යුධ තාක්ශණය මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ දේශීය සමාගම් ලවා නිර්මාණය කර ගැනීමයි. ඒ අනුව ටෙන්ඩර් මගින් අඩුම ලන්සුවට විදෙස් රටවල සමාගම් වලට බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා සඳහා යුධ උපකරණ හා මෙවලම් නිර්මාණයට කොන්ත්‍රාත් දෙනවා වෙනුවට දේශීය තාක්ශණය ගොඩනැංවීමේ දීර්ඝකාලීන වැඩපිලිවෙලක් දියත්වී ඇති අතර ටැරනිස් යානය මෙම වෑයමේ එක් පුරුකකි.

ටැරනිස් යානය පූර්ණ ලෙසම බ්‍රිතාන්‍යයේ නිර්මාණය කරනලද තාක්ශණික වශයෙන් සංකීර්ණම යානය ලෙස (most technologically advanced aircraft ever designed in the UK) ආරක්ශක විචාරකයින් හඳුන්වාදෙයි. ඩොලර් මිලියන 315ක වියදමින් නිර්මිත මෙය නියමු රහිත ස්ටෙල්ත් ඩ්‍රෝනයානයක් වන අතර අවේක්ෂණය මෙහෙයුම් (surveillance), ඔත්තුබැලීමේ මෙහෙයුම් (intelligence gathering) මෙන්ම ගොඩබිම හා ගුවනේ ඇති ඉලක්ක වෙත ප්‍රහාර එල්ලකිරීම් යනාදී බහුවිධ කාර්‍යයන් සඳහා යොදාගත හැකි පරිද්දෙන් මෙය සැලසුම් කොට ඇති බව පැවසේ.

පසුගිය ජූලි මස අවසන්වූ, මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ ප්‍රමුඛතම ගගනවිද්‍යා තාක්ශණ ප්‍රදර්ශණය වූ Farnborough International Airshow අතර තුර මාධ්‍යවලට එලිදැක්වුනු තොරතුරු වලට අනුව ටැරනිස් යානය අතිනවීන කෘත්‍රිම බුද්ධි මෙහෙයුම පද්ධතියකින් ක්‍රියාත්මක වන අතර නවීන ස්ටෙල්ත් තාක්ශණයෙන් සමන්විතය. 2013 අගෝස්තු මස සිට පැවැත්වෙන පරීක්ශණ පියාසැරි ගණනාවකදී යානය විශිෂ්ඨ ලෙස ක්‍රියාත්මක වෙමින් අපේක්ශිත ඉලක්ක සියල්ලම ලඟාකරගත් බව පැවසුනා.

වෙනත් ඩ්‍රෝනයානා හා ටැරනිස් යානය අතර ඇති ප්‍රධාන වෙනස ලෙස ආරක්ශක විචාරකයින් පෙන්වා දෙන්නේ එය පූර්ණ ලෙසම නියමු ආධාරයකින් තොරව කෘත්‍රිම බුද්ධි පරිගණකයක් ආධාරයෙන් තනිවම පියාසර කිරීමයි. ටොන් 8ක් බරැති මෙයට විශාල ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් ගෙනයා හැකි අතර සැතපුම් දහස්ගණනක් ඈත ඉලක්කයක් වෙත ඉතාවේගයෙන් ලඟාවී ප්‍රහාරයක් එල්ලකොට නැවත ස්වයංක්‍රීයවම සිය කඳවුරවෙත ගොඩබෑ හැකිලෙස නිපදවා තිබෙනවා.

බ්‍රිතාන්‍යයේ රෝල්ස් රොයිස් සමාගම නිර්මාණය කල ටර්බෝෆෑන් ජෙට් එන්ජිමකින් බලගැන්වෙන මෙහි උපරිම වේගය ශබ්දයේ වේගය ඉක්මවා යන බව (Mach 1+) පැවසෙනවා. බ්‍රිතාන්‍ය ආරක්ශක අමාත්‍යාංශය විසින් අතිශයින්ම රහසිගත ව්‍යාපෘතියක් ලෙස නම්කොට් ඇති බැවින් ටැරනිස් යානයේ බොහෝ තාක්ශණික උපක්‍රම හා යුධමය හැකියාවන් පිලිබඳව තොරතුරු හෙලිකල නොහැකි බව ටැරනිස් යානය නිර්මාණය කල බී.ඒ.ඊ සමාගම පවසනවා.

ඉන්දියාවේ ඉපැරණි ලෙන් චිත‍්‍ර කිහිපයකින් ඈත අතීතයේදී පිටසක්වළ ජීවීන් පෘථිවියට පැමිණි බවට ඉදිරිපත්වන, පෑලියෝ එක්ස්ට්‍රාටෙරෙස්ට්‍රියල් කන්ටැක්ට් හයිපෝතීසිස් (paleo extraterrestrial contact hypothesis) හෙවත්, නූතන ජනවහරේ ඒන්ෂන්ට් ඒලියන්ස් ලෙස හැඳින්වෙන කල්පිතයට නව පණක් ලැබී ඇතැයි ඉන්දීය පුරා විද්‍යාඥ ජේ.ආර්. භගත් පවසා තිබේ.

චාටිස්ගාර් ප‍්‍රාන්තයේ කන්කෙර් දිස්ත‍්‍රික්කයේ චරාමා ප‍්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති ලෙන් පද්ධතියකින් මෙම සිතුවම් හමුවී ඇතැයි පැවසේ. පුරාවිද්‍යාඥ භගත් පවසා ඇත්තේ මෙම ගුහා චිත‍්‍ර වසර 10000ක් පමණ පැරණි බවයි.

මෙම සිතුවම් වල මුහුණේ කට, ඇස නාසාදී ඉන්ද්‍රියන් සටහන් කර නොමැති අතර ඇතැමෙකු අභ්‍යවකාශ ඇඳුම් වැනිදෑ පැළඳ සිටී. මේ අතර පාද 3ක් සහිත ව්‍යූහයක්ද සටහන් කර ඇති අතර භගත් පවසන්නේ එය පිටසක්වළ යානය වීමට බොහෝ සෙයින් ඉඩකඩ ඇති බවයි.

ඔහු පවසා ඇත්තේ ප‍්‍රාග් ඓතිහාසික මිනිසා එක්කෝ පිටසක්වළ ජීවීන් දැක තිබීම හෝ නැතිනම් එවැන්නක් පිළිබඳ පරිකල්පනය කරමින් සිට ඇති බවයි.

වටකුරු පියාඹන වස්තුවකින් අහසින් පැමිණි රෝහෙලා හෙවත් කුඩා මිනිසුන් පිරිසක් ගම්වාසීන් ගණනාවක් රැගෙන ගිය බවට පුරාවෘත්තයක් ගල් ගුහා පද්ධතියට යාබදව පිහිටා ඇති චන්දෙලි සහ ගෝටිටෝලා ගම්මාන වල වැසියන් අතරේ පවතින බවද අනාවරණය වී තිබේ.

ස්වාභාවික වර්ණ වලින් තවමත් දැකිය හැකි මෙම බිතු සිතුවම් වල නාසය සහ කට රහිත මිනිසුන් විසින් තුවක්කු වැනි අවි දරා සිටීම හා අභ්‍යවකාශ ඇඳුම් උපකල්පනය කරන්නට ඇතැයි තර්කයක් පැවතුණද මිනිසුන් එවැන්නක් පිළිබඳ අදහස් ඉබේ දැරිය නොහැකි බවටද මත පළවී තිබේ.

අමෙරිකානු ජනාධිපති බැරක් ඔබාමා MH17 ප්‍රහාරය පිලිබඳව සිය කටහඬ මුලින්ම අවදිකලේ පසුගිය ජූලි 18වැනිදාය. සාමාන්‍යයෙන් අමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයෙකු මෙවැනි අන්තර්ජාතික වශයෙන් වැදගත් සිද්ධියක් පිලිබඳව අදහසක් පලකරන්නේ සිය රහස් ඔත්තු ප්‍රධානීන්, ආරක්ශක ප්‍රධානීන් හා දේශපාලන හා අන්තර්ජාතික කටයුතු පිලිබඳව හසල දැනුමක් ඇත්තවුන් සමග ගැඹුරු සාකච්ඡාවකින් අනතුරුවය.

ජනාධිපති ඔබාමාගේ ප්‍රකාශයේ තමන් සතුව ප්‍රහාරය පිලිබඳව චන්ද්‍රිකා ඡායාරූප තිබෙන බවක් හෝ වෙනත් සාක්ශි තිබෙන බවක් සඳහන් නොවූවත්, ඉතා දැඩිලෙසම මෙම ප්‍රහාරයට රුසියාවෙන් සන්නද්ධවූ යුක්‍රේන බෙදුම්වාදීන් විසින් සිදුකරන ලද්දක් බව පැවසින. රුසියාව වැනි බලසම්පන්න රාජ්‍යයක් යම් ගැටළුවකට ඈඳා ගන්නාවිට, චෝදනා එල්ල කරනවිට එය ඉතා සැළකිල්ලෙන් සිදුකිරීම අමෙරිකානු රාජ්‍යතාන්ත්‍රික පිලිවෙතයි. අමෙරිකාවට මෙන්ම රුසියාවටද මිසයිල ප්‍රහාර පූර්ව අණතුරු ඇඟවීමේ පද්ධතියක් තිබෙන බවත් අමෙරිකානු පද්ධතිය මෙන්ම එයද කාර්යක්ශම හා නිවැරදි පද්ධතියක් බවත් ධවල මන්දිරයේ විශේෂඥයින් හොඳින් දන්නා බැවින් රුසියානුවන් හට අමෙරිකානු ජනාධිපතිවයෙකු ගේ ප්‍රකාශයක් සාක්ශි සහිතව බොරු ප්‍රකාශයක් බවට ඔප්පු කල නොහැකි බව තහවුරු කර ගැනීමෙන් පසුවයි ඔවුන් ජනාධිපති වරයාට සිදුකල යුතු ප්‍රකාශය පිලිබඳව උපදෙස් ලබාදෙන්නේ. 

නිවැරදි උපදෙස් ලබා නොදෙන උපදේශකයින් සේවයේ රඳවා ගැනීමක් හෝ, දෙන උපදෙස් පිලිනොගෙන හිතූ මනාපේ ප්‍රකාශ සිදුකොට අමාරුවේ වැටෙන පිලිවෙතක් හෝ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික වශයෙන් පරිණත රටවල්වල නොමැති බවත් මෙහිදී සඳහන් කල යුතුමය.

අමෙරිකාවට සාක්ශි ඇත්නම් නොපෙන්වන්නේ ඇයි?

මෙය ගැටළුවකි. එහෙත් එලෙස සාක්ශි ඉදිරිපත් කරනවා යනු තමන් සතු නවීනතම මෙන්ම අතිශයින්ම රහසිගත චන්ද්‍රිකා පද්ධතියකින් ගන්නා ලද ඡායාරූප ලොව හමුවේ තැබීමයි. මෙම ඡායාරූප අධ්‍යයනය කරන රුසියානු හා චීන යුධ විශේෂඥයින්ට අමෙරිකානු මිසයිල අණතුරු ඇඟවීම් පද්ධතියේ හැකියාවන් පිලිබඳව නිවැරදි තක්සේරුවක් ලබාගන්නට හැකිවනවා මෙන්ම මෙම පද්ධතියේ සැඟවී ගමන් කල හැකි තාක්ශණයක් නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය දත්ත ලබාදීමක්ද සිදුවනවා. එබැවින් සාක්ශි ඉදිරිපත් නොකිරීම තුල සිය යුධ රහස් ආරක්ශාකර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය තිබෙන බව වටහා ගත හැකියි.

මොකක්ද මේ මිසයිල ප්‍රහාර පූර්ව අණතුරු ඇඟවීම් චන්ද්‍රිකා පද්ධතිය?

එක්සත් ජනපද ගුවන් හමුදා අභ්‍යවකාශ අණදෙන මූලස්ථානය හෙවත් US Air force Space Command මගින් පරිපාලනය වන Space Based Infrared System (SBRIS) නමින් හඳුන්වන චන්ද්‍රිකා පද්ධතියක් මෙම පූර්ව අණතුරු ඇඟවීම් සිදුකරයි.

දැනට විව්ධ කක්ශවල රඳවන ලද චන්ද්‍රිකා 7කින් මෙම පද්ධතිය සමන්විත වන අතර මෙම චන්ද්‍රිකා මගින් අමෙරිකාවට මිසයිල ප්‍රහාර එල්ල කිරීමේ හැකියාව ඇති සියලුම රටවල් ආවරණය කරයි. මෙම චන්ද්‍රිකාවල සවිකොට ඇති අධිසංවේදී අධෝරක්ත සංවේදක (infrared sensors) මගින් පෘථිවියේ ඕනෑම ස්ථානයකින් විදින රොකට්ටුවක හෝ මිසයිලයක රොකට් එන්ජිමේ උශ්ණත්වය මැනීමට හැකි තරම් සංවේදීය. මෙලෙස උශ්ණත්වය මැනීම මගින් එය කුමන වර්ගයේ රොකට්ටුවක්ද නැතහොත් මිසයිලයක්ද යන්න එම පද්ධතියට තෝරාගත හැකිය. එමෙන්ම නිරන්තරයෙන් මෙම රොකට්ටුවේ උශ්ණත්ව මුද්‍රාව (heat signature) සටහන් කරගැනීමෙන් එම රොකට්ටුව විදිනු ලැබුවේ පෘථිවියේ කුමන ස්ථානයකින්ද, එහි වේගය කුමක්ද, ගමන් පථය කුමක්ද, ඉලක්කය කුමක් විය හැකිද යන සියලු දත්ත ගණනයවේ.

MH17 මැලේසියානු ගුවන්යානය යුක්‍රේනයේදී වෙඩිතබා බිම හෙලූ SA-11/SA-17 BUK ගුවන්යානා නාශක මිසයිලය.

මැලේසියානු යානය බිමහෙලූ රුසියාවට පක්ශපාතී කැරලිකරුවන් සතුවූ SA-11/SA-16 BUK මිසයිල විදිනය හොර රහසේ රුසියාවට ගෙනයන අයුරු යුක්‍රේනියානු ඔත්තුකරුවන්ගේ කැමරාවලට හසුවෙයි??

MH17 ‍යා‍න‍ය ‍බි‍ම ‍හෙ‍ලී‍ම... ‍හි‍තා‍ම‍තා ‍සි‍දු‍ක‍ල ‍දෙ‍යක්‍‍ද? ‍වැ‍ර‍දී‍මක්‍‍ද? ‍වැ‍ර‍දු‍නේ ‍කා‍ට‍ද?

SBRIS පද්ධතියෙන් ලැබෙන දත්ත විශ්ලේෂණය කොට අමෙරිකාන අණදෙන මධ්‍යස්ථාන වලට, පෙන්ටගනයට, සී.අයි.ඒ හා වෙනත් ඔත්තුසේවා වලට ලබා දෙන්නේ කොලරාඩෝ ප්‍රාන්තයේ පිහිටි බක්ලි ගුවන් හමුදාමූලස්ථානයේ (Buckley Air Force Base in Colorado) පිහිටුවා ඇති පාලන මධ්‍යස්ථානයකිනි.

එපමණක් නොව මෙම SBRIS චන්ද්‍රිකා පද්ධතිය උතුරු අමෙරිකානු අභ්‍යවකාශ ආරක්ශක මූලස්ථානය හෙවත් North American Aerospace Defense Command (NORAD)  මිසයිල ආරක්ශණ රේඩාර් පද්ධතිය හා යුරෝපයේ ග්‍රීන්ලන්තයේ පිහිටි Ballistic Missile Early Warning System (BMEWS) රේඩාර් පද්ධතිය හා සම්බන්ධ කොට ඇති අතර එමගින් සතුරු රටකින් මිසයිලයක් දියත්වූ වහාම එය නිරීක්ශණය කරමින් පූර්ව අණතුරු ඇඟවීම් සිදුකරයි.

යුක්‍රේන මිසයිලය SBRIS චන්ද්‍රිකා අණතුරු ඇඟවීම් තිරවල දිස්වුනාද?

SBRIS මිසයිල අණතුරු ඇඟවීම පද්ධතියේ තාක්ශණික හැකියාවන් පිලිබඳව අවබෝධයක් ඇති ආරක්ශක විශ්ලේෂයකයින් පවසන අන්දමට MH17 බිම හෙළු SA-11 බක් මිසයිලය දියත්වී තත්පර කිහිපයක් ඇතුලට එහි රොකට් එන්ජිමේ අධෝරක්ත සටහන හා මිසයිලයේ වර්ගය, එහි ගමන්මාර්ගය හා ඉලක්කය පිලිබඳ තොරතුරු SBRIS චන්ද්‍රිකාවලින් තොරතුරු ග්‍රහණය කරගන්නා බක්ලි ගුවන්හමුදා මූලස්ථානයේ පරිගණක තිරවල දිස්වන්නට ඇති බව පවසනවා.

එමෙන්ම මිසයිලය වැදී යානය පුපුරා යනවිට ඉන් මතුවන ගිණිජාලාවද මෙම චන්ද්‍රිකා මගින් ග්‍රහණය කරගෙන බක්ලි ගුවන්මූලස්ථානයේ පරිගණක තිරවල සටහන් කරන්නට ඇති බව ඔවුන් පවසනවා.

ජනපති ඔබාමා එතරම් විශ්වාසයකින් රුසියානු ආධාර ලබන කැරළිකරුවන් හට චෝදනා කරන්නේ මෙම දත්ත සියැසින්ම දැකීමෙන් පසු වන්නට පුලුවන්.

MH-17 ‍යා‍න‍ය ‍යුක්‍රේ‍න‍ය‍ට ‍ඉ‍හ‍ල ‍අ‍හ‍සේ‍දී ප්‍ර‍හා‍ර‍ය‍ක‍ට ‍ලක්‍‍වී‍ම ‍ලො‍ව ‍පු‍රා ‍ම‍හත්‍ ‍ආන්‍‍දෝ‍ල‍න‍ය‍ක‍ට ‍තු‍ඩු‍දී ‍ඇ‍ත. අ‍මෙ‍රි‍කා‍ව, ‍යු‍රෝ‍ප‍ය ‍හා ‍යුක්‍රේ‍න‍ය ‍එක්‍ ‍පි‍ල‍ක‍ද ‍රු‍සි‍යා‍ව ‍හා ‍රු‍සි‍යා‍නු ‍හි‍ත‍වා‍දී ‍බෙ‍දුම්‍‍වා‍දී ‍කැ‍ර‍ලි‍ක‍රු‍වන්‍ ‍ත‍වත්‍ ‍පි‍ල‍ක‍ට‍ද ‍බෙ‍දී ‍එ‍කි‍නෙ‍කා‍ට ‍චෝ‍ද‍නා ‍ක‍ර ‍ග‍නි‍ති. ‍යා‍න‍ය‍ට ‍මි‍ස‍යි‍ල ප්‍ර‍හා‍ර‍යක්‍ ‍එල්‍‍ල‍වූ ‍බ‍ව‍ට ‍අ‍මෙ‍රි‍කා‍ව ‍චෝ‍ද‍නා ‍ක‍ර‍න ‍අ‍ත‍ර ‍එ‍ය ‍යුක්‍රේ‍න‍යේ ‍සි‍ටි‍න ‍රු‍සි‍යා‍නු ‍සම්‍බ්‍‍හ‍ව‍යක්‍ ‍ඇ‍ති ‍බෙ‍දුම්‍ ‍වා‍දීන්‍ ‍වි‍සින්‍ ‍රු‍සි‍යා‍ව ‍වි‍සින්‍‍ම ‍ල‍බා‍දෙ‍න ‍ල‍ද ‍බක්‍ ‍‍ගු‍වන්‍ ‍යා‍නා  ‍නා‍ශ‍ක ‍මි‍ස‍යි‍ල‍ය‍කින්‍ ‍සි‍දු‍ක‍ර‍න ‍ල‍ද ‍බ‍ව‍ට ‍අ‍මෙ‍රි‍කා‍ව ‍චෝ‍ද‍නා ‍න‍ග‍යි. එ‍ය ‍යුක්‍රේ‍න ‍හ‍මු‍දා‍ව ‍වි‍සින්‍ ‍ජ‍නා‍ධි‍ප‍ති ‍වැ‍ඩි‍මීර් ‍පු‍ටින්‍ ‍ගේ ‍ගු‍වන්‍ ‍යා‍න‍ය ‍ඉ‍ලක්‍‍ක ‍ක‍ර‍ගෙ‍න ‍එල්‍‍ල‍ක‍ල ප්‍ර‍හා‍ර‍යක්‍ ‍බ‍ව ‍රු‍සි‍යා‍නු ‍මාධ්‍ය ප්‍ර‍ච‍ලි‍ත ‍ක‍රන්‍‍න‍ට ‍උත්‍‍ස‍හ ‍ක‍ර‍යි.

මෙම ප්‍රහාරය හි‍තා‍ම‍තා ‍සි‍දු‍ක‍ල ‍දෙ‍යක්‍‍ද? ‍වැ‍ර‍දී‍මක්‍‍ද? ‍වැ‍ර‍දු‍නේ ‍කා‍ට‍ද? යන්න පිලිබඳව නිශ්චිතව පැවසීමට තවමත් නොහැකිය. එහෙත් මේ තර්ක එකිනෙක ගෙන විමසා බැලීමෙන් අපට සිදුවූයේ කුමක්ද යන්න පිලිබඳව යම් අදහසක් ගත හැකිය.

මෙම ප්‍රහාරය හි‍තා‍ම‍තා ‍සි‍දු‍ක‍ල ‍දෙ‍යක්‍‍ද?

මෙම උපකල්පණය සත්‍ය නම් එම ප්‍රහාරය කලින් සැළසුම් කොට, මගී ගුවන් යානයක් බව දැන දැනම එයට ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමේ සැළසුම දියත්කලා  විය යුතුය. එසේ නම් එය සිදුකලේ රුසියානු හිතවාදී යුක්‍රේන කැරළිකරුවන්ද? නැතහොත් යුක්‍රේන හමුදාවද?

රුසියානු හිතවාදී යුක්‍රේන කැරළිකරුවන් යයි උපකල්පණය කරන්නේ නම් මගින් තුන්සියයක් රැගත් යානයක් බිම දැමීමෙන් රුසියාවට හෝ රුසියානු හිතවාදී යුක්‍රේන බෙදුම්වාදීන්ට ඇති වාසිය කුමක්ද? යුක්‍රේන අවුල හා ක්‍රිමියානු අවුලට මැදිහත්වීම නිසා දැනටමත් රුසියාවට නිළ නොවන සම්බාධක වැටී ඇත. රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැඩිමීර් පුටින්ගේ ලඟම හිතවතුන්, නිළධාරීන් හා කෝටිපති ව්‍යාපාරිකයින්ගේ අමෙරිකානු බැංකු ගිණුම් තහනම් කොට ඇති අතර අමෙරිකානු බැංකු හරහා ගණුදෙනු කිරීම, මුදල් සම්ප්‍රේෂණය, ආනයනය අපනයනය වැනි කටයුතු තහනම් කොට ඇත. මෙය පුටින් වෙත පීඩනයක් එල්ල කිරීම සඳහා සිදුකල ඉලක්කගත සම්බාධක සමූහයකි.

මෙම සම්බාධක වලින් රුසියානු ආර්ථිකයට එතරම් කෙටිකාලීන් බලපෑමක් නැතත්, මගී ගුවන් යානයකට හිතා මතා පහරදීම හෝ සිය අතකොලු වන බෙදුම්වාදීන් මාර්ගයෙන් සිදුකරවීම රුසියාවට කිසිදු ආකාරයක දේශපාලන හෝ ආර්ථික වාසියක් නොමැති, ලොව රුසියානු හිතවාදී රාජ්‍ය පවා රුසියාව සමගම එකට සිටගැනීම වැලැක්විය හැකි අඥාණ ක්‍රියාවක් බව පෙනේ. රාජ්‍යතාන්ත්‍රික මෙහෙයුම් වලදී ඉතා පරිණත බවක් පෙන්වන, දක්ශ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නිළධාරීන් හා ඔවුනට නිවැරදි තොරතුරු කලට වේලාවට ලබාදෙන සූක්ෂ්ම රහස් ඔත්තු සේවාවලින් සපිරි රුසියාව කිසිවිටකත් මෙවැනි රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මඩ ගොහොරුවක හිතා මතා වැටෙනු ඇතැයි සිතිය නොහැකිය.

එහෙත් මෙයට පෙර රුසියාව, සෝවියට් දේශය ලෙසින් සමාජවාදී රාජ්‍යක් වූ කාලයක හිතා මතා මගී ගුවන්යානයකට ප්‍රහාරයක් එල්ල කලේය. ඒ 1983 වසරේ වැරදීමකින් සෝවියට් ගුවන් සීමාවට ඇතුලුවූ කොරියානු ගුවන් සේවයට අයත් පියාසර අංක KAL 007 බෝයිං 747 ජම්බෝ ජෙට් යානයට සෝවියට් ගුවන් හමුදාවේ ප්‍රහාරක යානයක් මගින් මිසයිල ප්‍රහාරයක් එල්ලකලේය. මෙහිදී සෝවියට් ගුවන් නියමුවාට එය මගී ගුවන් යානයක් බව හොඳා කාරවම පෙනුනු අතර ඔහු එය සිය අණදෙන නිළධාරීන් හට වාර්තා කලේය. එහෙත් පහරදීමට අණ ලැබුණි. මගීන් 246කගේ හා කාර්ය මණ්ඩළය 23දෙනෙකුගේ ජීවිත අහිමිවිය.

මේ ප්‍රහාරය පිලිබඳව කල්පිත ඉදිරිපත් කරන බටහර පර්යේෂකයින් පිරිසක් පවසන්නේ එම කොරියානු යානය සෝවියට් ගුවන් කලාපයට ඇතුලුවීම අත්වැරදීමක් නොවන බවත් එය අමෙරිකානු සී.අයි.ඒ හා එන්.එස්.ඒ ඔත්තු සේවා මගින් එම රුසියානු භූමී ප්‍රදේශයේ පිහිටුව ඇති අධිආරක්ශිත සෝවියට් යුධ මධ්‍යස්ථාන වල තොරතුරු එකතුකිරීම සඳහා ඔත්තු බැලීමේ උපකරණ සවිකොට ඔත්තුසේවා ඒජන්තයින්ද සහිතව සෝවියට් ගුවන් සීමාවට වැරදීමක් සේ පෙනෙන ආකාරයට හිතා මතා ඇතුලුකල පියාසැරියක් බව පවසනවා. ඔවුන් සිය ඔත්තු සෙල්ලම සඳහා සිය ගණනක් අහිංසක මගී ජීවිත බිලිදුන් බවට මෙම පර්යේෂකයින් චෝදනා කරනවා.

වැ‍ර‍දී‍මක්‍‍ද? වැ‍ර‍දු‍නේ ‍කා‍ට‍ද? 

රුසියාවට චෝදනා කරන බටහිර ජාතීන් පවා මෙය රුසියානු හිතවාදී කැරලිකරුවන් වැරදීමකින් එල්ල කල ප්‍රහාරයක් බව පවසනවා. සත්‍යය එය වීමට බොහෝවිට ඉඩ තිබෙනවා. එහෙත් කාටද සැබැවින්ම වැරදීම සිදුවුනේ යන්න ගැටලුවක්.

කැරළිකරුවන්ට වැරදුනානම් ඔවුන් සිය මිසයිල පද්ධතියේ ඉලක්ක හඳුනාගන්නා රේඩාර් තිරයේ සටහන් වුනු විශාල යානය තවත් යුක්‍රේනයට අයත් ඇන්ටනොෆ් යානාවක් බව සිතන්නට ඇති. එහෙත් ගැටලුව නම්  සියලුම ගුවන් යානා IFF [Identification Friend or Foe] ලෙස හැඳින්වෙන අන්තර්ජාතික වශයෙන් පිලිගත් හඳුනා ගැනීමේ ගුවන් විදුලි සංඥා නිකුත් කරන බවත් අතීතයේ සිටම නිර්මාණය කල ගුවන්යානා නාශක මිසයිල පද්ධති මෙම සංඥා හඳුනාගෙන ඒ පිලිබඳව මිසයිල පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක කරවන්නන්ට අණතුරු අඟවන බවයි.

IFF සංඥා යුධමය සංඥා [military codes] හා සිවිල් සංඥා [civil codes] ලෙස පැහැදිලිවම සංඥා වර්ග දෙකකට බෙදා ඇත්තේ ජාත්‍යන්තර සම්මුතීන්ට අනුවයි. ඒ අනුව එම යානා හසුකරගන්නා රේඩාර් යන්ත්‍රවලට එම යානය යුධ ගුවන්යානයක්ද සිවිල් ගුවන් යානයක්ද යන්න පැහැදිලි කරගත හැකියි. මෙම හැකියාව සියලුම ගුවන්යානා නාශක මිසයිල පද්ධතිවලටද ඇතුලු කොට ඇත්තේ අත්වැරදීමකින් සිවිල් යානාවලට ප්‍රහාර එල්ලවීම වැලැක්වීම සඳහායි. ගුවන්යානා නාශක මිසයිල පද්ධතියක රේඩාර් තිරයේ සිවිල් ගුවන් යානයක් දිස්වන්නේ නම් එය සිවිල් යානයක් බව පැහැදිලිවම දක්වා සිටිනවා. පුහුණු මෙහෙයුම් කරුවන් එවිට එම යානා පිලිබඳ ගත යුතු පියවර කුමක්දැයි සිය මූලස්ථානයෙන් විමසා සිටිනවා.

MH15 යානයේ IFF ට්‍රාන්ස්පොන්ඩරය නිවැරදිව ක්‍රියාත්මක වෙමින් සිවිල් ගුවන් යානා සංඥාව නිකුත් කරමින් සිටි බව එම යානයේ ගමන් මග නිරීක්ශණය කල රේඩාර් මධ්‍යස්ථානවල සටහන් වී තිබෙනවා. ඒ අනුව යානය සිවිල් ගුවන්සේවා නීතිරීති වලට අනුකූලව, ගමනට පෙර ඉදිරිපත් කල පියාඅසර සැළසුමට අනුව, ගුවන් පාළන මධ්‍යස්ථානවලින් ලැබුණු උපදෙස් පිලිපදිමින් පියාසර කොට තිබෙනවා.

එසේනම් වැරදුනේ කෙසේද? කාටද?

යුක්‍රේන හමුදාව මෙම ප්‍රහාරය එල්ල කල බව රුසියාව පවසනවා. ඔවුන්ගේ ඉලක්කය වන්නට ඇත්තේ ජනපති පුටින්ගේ නිළ ගුවන්යානය බව රුසියානු රජය කෙලින්ම නොපැවසුවත් සිය පාලනය යටතේ තිබෙන පුවත්පත් හා රූපවාහිණී නාලිකා හරහා එවැනි මතයක් ගොඩනගනවා.

යුක්‍රේනයේ ඉලක්කය සැබවින්ම පුටින්ගේ යානය වූවානම්, එයයි වරදවා සිවිල් ගුවන් යානයකට පහරදීම වැනි අත්වැරැද්දක් සිදුවිය හැකිද?

යුක්‍රේනය යනු පැරණි සෝවියට් දේශයේ රාජ්‍යයකි. සෝවියට් දේශය බිඳවැටෙනවිට එම රාජ්‍යය මගින් යුක්‍රේනයේ ස්ථාපනය කොට තිබූ දියුණු යුධමය යටිතල පහසුකම් මෙන්ම ඒවා නිවැරදිව භාවිතා කිරීමට පුහුණු නිළධාරීන් මෙන්ම අණදෙන හා පාළන ව්‍යහයක් [command and control structure] යුක්‍රේනයට උරුම වුනා. අද රුසියාවට පවා මුහුණ දෙන්නට යුක්‍රේනයට ශක්තියක් වී ඇත්තේ සෝවියට් දේශයෙන් උරුම වුනු යුධමය හැකියාවන්.

එවැනි පුහුණු නිළධාරීන්, තාක්ශණය හා උපකරණ උරුමවූ යුක්‍රේනය ඉතා ආධුනික ලෙස හොඳින් සොයා නොබලා සිවිල් ජෙට් යානයක් බිම හෙලයිද? රුසියාවත් සමග අරගලයක පැටලී රට දෙකඩ වන්නට යන මොහොතක බටහිර සහය සහමුලින්ම නැතිවන ආකාරයේ මෝඩ ක්‍රියාවකට යුක්‍රේන මිලිටරි හෝ සිවිල් නායකත්වය යොමුවෙයිද?

එපමණක් නොව ලොව තෙවෙනි බලවත්ම පුද්ගලයා වන ව්ලැඩිමීර් පුටින් යන ගුවන් යානයේ ගමන් මාර්ග යුක්‍රේනය වැනි එතරම් බලසම්පන්න නොවන, ලොව පුරා විහිදීගිය රහස් ඔත්තු ජාලයක් නොමැති, චන්ද්‍රිකා හා වෙනත් අධිතාක්ශණික උපකරණ නොමැති රටක් කෙසේ කලින් දැන ගත්තාද? එය සැබැවින්ම සිදුවූවා නම් රුසියානු රහස් ඔත්තු හා ආරක්ශක අංශවල දැවැන්ත පරාජයක් හා අසමත්වීමක් මෙන්ම කුඩා, දුර්වල යුක්‍රේනයට මහත්වු ජයග්‍රහණයක් නොවේද? එසේනම් තවමත් රුසියානු ආරක්ශක හා බුද්ධි අංශ ප්‍රධානීන් සිය ධූරවල වැජබෙන්නේ කෙසේද?

ඉලක්කය පුටින්ම වූවානම්, යුක්‍රේනය එය සැළසුම් කලානම්, ඔවුන් එසේ කලේ හොඳ සිහියෙන් යයි සිතිය හැකිද?

රුසියාව යනු දැවැන්ත යුධ යන්ත්‍රයකි. මිලියනයකට අධික හමුදාවක්, දහස්ගණන් යුධ ගුවන්යානා, බැලිස්ටික් මිසයිල, න්‍යශ්ඨික බෝම්බ, කෲස් මිසයිල, න්‍යශ්ඨික සබ්මැරීන වලින් සන්නා සන්නද්ධ, යුධ ශක්තිය අතින් චීනයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින සුපිරි බලවතෙකි. එවැනි රටක නායකයා හට අණතුරක් කරන්නට යුක්‍රේනය සිතුවානම් ඔවුන්ගේ යුධ හා සිවිල් නායකත්වයේ සියළුදෙන මානසික වෛද්‍යවරුන් වෙත යොමුකල යුතුය.

යුක්‍රේනය සිය ජනාධිපතිවරයා ගමන්ගත් යානය ඉලක්ක කලබවට රුසියාවට අබැටක හෝ සාක්ශියක් තිබේනම්, මේ වනවිටත් යුක්‍රේනයේ අගනුවර වන කීයෙව් නුවර රුසියානු බෝම්බ ප්‍රහාරක යානා මගින් බිමට සමතලා කොට අවසන් බව ලේඛකයාගේ හැඟීමයි. එසේ නම් දැන් කියෙව් නුවර ලෙල දෙන්නේ රුසියානු ධජය මිස යුක්‍රේන ධජය නොවේ.

වැරදුනේ රුසියානු හිතවාදි බෙදුම්වාදී කැරලිකරුවන් හටද?

වැරදුනේ රුසියානු හිතවාදි බෙදුම්වාදී කැරලිකරුවන් හටනම්, සැබැවින්ම වැරදී ඇත්තේ රුසියාවට බව සිතිය හැකිය. රුසියාව දැන් පැටලී සිටින රාජ්‍යතාන්ත්‍රික පඹගාල ඊට නිදසුන්ය.

රුසියානු මිලිටරි නායකත්වය හෝ බුද්ධි අංශ දුරදිග නොබලා විනාශකාරී අවියක් නුපුහුණු මෙන්ම සික්ෂණයකින් තොර කැරළිකරුවන් රැළකට ලබාදීමින් සිදුකර ගෙන ඇත්තේ මහත් විනාශයකි. මෙවැනි බලසම්පන්න අවියක් පරිහරණය කරන්නවුන් හට එම අවියේ බලය සමග එන, එය භාවිතා කිරීමේදී තිබිය යුතු හික්මීම ඉතා වැදගත්ය. නැතහොත් සිදුවන්නේ දැළි පිහිය අතැති වඳුරා සිදුකර ගත් දෙයමැයි.

හික්මීමක්, සංයමයක්, වැඩිදුර සොයාබැලීමේ, වගකීම් ගැනීමේ පුරුද්දක් නොමැති මොවුන් සිය රේඩාර් තිරයේ දිස්වන ඕනෑම ගුවන් යානයකට පහරදීමේ බොත්තම ඔබන්නට ඇති බව ලේඛකයාගේ විශ්වාසයයි. මිසයිල පද්ධතියේ රේඩාර් යන්ත්‍රය එය සිවිල් ගුවන්යානයක් බව හඳුනාගෙන ඒ පිලිබඳව තොරතුරු මෙහෙයවන්නන් හට  දක්වන්නට ඇති බව ලේඛකයා විශ්වාස කරන අතර ප්‍රහාරයට අණ ලැබුනේ එම මිසයිල පද්ධතිය මෙහෙයවන්නන් හට එම පද්ධතියෙන් සිවිල් යානා පිලිබඳව ලැබෙන අණතුරු ඇඟවීම් තේරුම් ගන්නට තරම් පුහුණුවක් නොතිබුණු නිසා යන්න ලේඛකයාගේ විශ්වාසයයි. කෙසේ හෝ ඉලක්කයක් ලබාගන්නටත්, පහර එල්ල කරන්නට එබිය යුතු බොත්තම ඔබන්නටත් හැරෙන්නට වෙන කිසිදු පුහුණුවක් මොවුන් හට තිබෙන්නට නැතිවාට සැක නැත. එම වැරැද්දට අහිංසක ජීවිත 300කට ආසන්න ගණනකට වන්දි ගෙවන්නට සිදුවිය.

සබැඳි ලිපි :  

MH17 මැලේසියානු ගුවන්යානය යුක්‍රේනයේදී වෙඩිතබා බිම හෙලූ SA-11/SA-17 BUK ගුවන්යානා නාශක මිසයිලය.

මැලේසියානු යානය බිමහෙලූ රුසියාවට පක්ශපාතී කැරලිකරුවන් සතුවූ SA-11/SA-16 BUK මිසයිල විදිනය හොර රහසේ රුසියාවට ගෙනයන අයුරු යුක්‍රේනියානු ඔත්තුකරුවන්ගේ කැමරාවලට හසුවෙයි??

SA-11/SA-16 BUK මිසයිල පද්ධතියට මිසයිල සවිකරන ආකාරය දැක්වෙන Animated GIF සජීව ඡායාරූපයක්

ලොව මහත් ආන්දෝලනයට තුඩුදුන් මැලේසියානු යානයට සිදුවූ මිසයිල ප්‍රහාරය සිදුකලේ කවුරුන්ද යන්න පිලිබඳව රුසියාව හා යුක්‍රේනය/යුරෝපය අතර මත ගැටුමක් හටගෙන ඇත.

යුක්‍රේනය හා යුරෝපය මෙන්ම අමෙරිකාවද චෝදනා කරන්නේ රුසියාව මගින් මෙම බලසම්පන්න අවිය යුක්‍රේනය මට්ටු කිරීම සඳහා රුසියාවට පක්ශපාතී බෙදුම්වාදී කැරලිකරුවන් හට ලබාදුන් බවයි. MH17 යානය බිම හෙලීමට දින කිහිපයකට පෙර යුක්‍රේනයට අයත් ඇන්ටොනොෆ් AN-29 ප්‍රවාහන යානයක්ද, හෙලිකොප්ටරයක්ද මෙලෙස මිසයිල ප්‍රහාරවලින් බිම හෙලා තිබුණා.

රුසියාව පවසන්නේ මෙම ප්‍රහාරය යුක්‍රේන හමුදාව විසින් සිදුකල බවත් ඔවුන්ගේ ඉලක්කය වූයේ රුසියානු ජනාධිපතු පුටින් ගමන්ගත් රුසියානු ජනාධිපතිවරයාගේ නිළ ගුවන්යානය වන ඉල්යුශින් II-96 යානය බවයි. බ්‍රසීලයේ පාපන්දු ලෝක කුසලාන අවසන් තරඟය නැරඹීමට ගිය පුටින්, ආපසු රුසියාවට පැමිණෙමින් සිටියදී MH17 යානය ගමන්ගත් මාර්ගය හරහා වැටී ඇති මාරගයක එම වේලාවේම ගමන්කල බව රුසියානු මාධ්‍ය වාර්තා කරනවා.

BUK මිසයිල විදිනයක් MH17 කඩාවැටීමට පැය කිහිපයකට පෙර යුක්‍රේනයේ රුසියානු කැරලිකරුවන් අල්ලාගෙන සිටින ප්‍රදේශයක් වන නිශ්නි(Snizhne) ප්‍රදේශයේදී කැමරාවට හසුවුනු ආකාරය. (පහත සිතියම බලන්න)

MH17 කඩා වැටීමෙන් පැය කිහිපයකට පසුව යුක්‍රේනයෙන් රුසියාව බලා දිවෙන  මාර්ගයක ගමන්කරමින් සිටි BUK මිසයිල විදිනයක් යුක්‍රේන ඔත්තුකරුවන්ගේ කැමරාවලට හසුවිය. මෙම විදිනයේ මිසයිල සතරන් ඉතිරිව තිබෙනු  පෙනෙනුයේ මිසයිල දෙකක් පමණකි. විදින ලද මිසයිල දෙක MH17 බිම හෙලුවාද?

SA-11 Gadfly / SA-17 Grissly ලෙස නේටෝ සංවිධානය නම් කොට ඇති ගුවන්යානා නාශක මිසයිල පද්ධතිය සෝවියට් රුසියාවේ නිර්මාණයක් වන අතර එම ගුවන් යානා නාශක මිසයිල පද්ධතිය රුසියානුවන් හඳුන්වන්නේ BUK Antiaircraft Missile System ලෙසය. 1970ව දශකයේ නිර්මාණය කොට නිරන්තරයෙන් වැඩි දියුණු කරන ලද බක් මිසයිල පද්ධතිය පහසුවෙන් ප්‍රවාහණය කල හැකි ලෙස යුධටැංකි වැනි, කැටපිලර් ට්‍රැක් රෝද (tracked wheels) මත ධාවනය වන යුධ රථ චැසිමත නිර්මාණය කොට ඇත.

කිලෝමීටර් 25ක් තරම් ඉහල අහසේ පියාසර කරන යානාවක් විනාශකල හැකි පියාසර පරාසයක් ඇති බක් මිසයිල පද්ධතිය අඩු පුහුණුවක් ඇති ආධුනිකයින්ට වුවද ඉතා පහසුවෙන් ක්‍රියාත්මක කල හැකි ප්‍රහාරාත්මක අවියකි. තුන්වනි ලෝක යුද්ධයකදී යුරෝපයේ සිට සෝවියට් දේශය ආක්‍රමණය කරන අමෙරිකානු හා නේටෝ ගුවන්යානා වලින් සෝවියට් රතු හමුදාව ආරක්ශාකර ගැනීම සඳහා නිර්මාණය කොට ඇති මෙම මිසයිල පද්ධතිය විශේෂිත ලෙස අනුවර්තනය කරන ලද යුධ රථ මත ස්ථාපනය කොට ඇත. මෙම පද්ධතිය කොටස් කිහිපයකින් යුක්තය.

1] Command vehicle - පාලන රථය
2] Target Acquisition Radar (TAR) vehicle - ඉලක්ක සොයාගන්නා රේඩාර් රථය
3] transporter erector launcher and radar (TELAR) vehicle - මිසයිල ප්‍රවාහණය හා විදීමේ පද්ධතිය අඩංගු රථය

මෙම පද්ධතිය සහිත වාහන තුන, යම් ස්ථානයක නැවැත්වූ පසු, පලමු මිසයිලය විදීමට සූදානම් වීම් සඳහා ගතවන කාලය විනාඩි 5ක් පමණකි. රේඩාර් මගින් ඉලක්කයක් ග්‍රහණයකල පසු මිසයිල ප්‍රහාරයක් එල්ලකිරීමට ගතවන කාලය තත්පර 22කි. කිලෝමීටර් 140ක් ඈතක සිට ඉලක්කයක් ට්‍රැකිං කිරීමේ හැකියාව සතුය. මෙම මිසයිලයට ඉලක්කයක් සාර්ථකව විනාශ කිරීමට ඇති හැකියාවේ සම්භාවිතාවය (kill prabability) 90%–95%.

බක් පද්ධතිය මගින් විදිය හැකි මිසයිල වර්ග

ස්පාඤ්ඤයේ එල් සෝල්ට් පෞරාණික කැණීම් ප්‍රදේශයේ ගුහාවක පුරාවිද්‍යාඥයින් වසර 50,000ක් පැරණි නියැන්ඩර්තාල් මානවයින්ගේ යයි සැළකෙන මළපහ සොයාගෙන ඇත. කෝප්‍රොලයිට්ස් (coprolite) ලෙස මෙම ෆොසිලබවට පත්වුනු මළපහ හඳුන්වයි.

මේ මළද්‍රව්‍ය මගින් නියැන්ඩර්තාල් වරුන්ගේ ආහාර රටා පිලිබඳ තොරතුරු රාශිය සොයාගත හැකිවූ බව ඒ පිලිබඳව විද්‍යාත්මක නිබන්ධනයක් ඉදිරිපත්කරන විද්‍යාඥයින් පවසති. නියැන්ඩර්තාලුන්ගේ ආහාර පුරුදු පිලිබඳව කලින් පැවති මතය වූයේ ඔවුන් දැඩි මාංශ භක්ශකයින් වූ බවත් විශාල සතුන් දඩයම්කල බවත්ය. නියැන්ඩර්තාලුන් ආහාරය සඳහා ශාක කොටස්, ධාන්‍ය හෝ මාළුන් ගත් බවට සාක්ශි එවකට හමුවී නොතිබුණි.

Gas chromatography-mass spectrometry විශ්ලේෂණ උපක්‍රම ආධාරයෙන් මෙම කෝපෝර්ලයිට් අධ්‍යයනය කල විද්‍යාඥයින්ට එම මළද්‍රව්‍යවල අඩංගු ස්ටැනෝල් හා ස්ටෙරෝල් (stanols & sterols) යන පිලිඩ වර්ග පිලිබඳව සොයා බැලූහ. මෙම ලිපිඩ නිපදවෙන්නේ මිනිසාගේ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ වසන බැක්ටීරියා ආහාර මට ක්‍රියාත්මක වීමෙනි. මෙම ලිපිඩ වර්ග වල ප්‍රමාණයන් පිලිබඳව දත්ත ආධාරයෙන් නියැන්ඩර්තාල් වරුන් විශාල ලෙස මාංශ ආහාරයට ගත්තත් සැළකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ශාකමය ආහාරද ලබාගෙන තිබූ බව හෙලිවිය.

දැනට ලැබෙමින් පවතින දත්ත පිලිබඳව සිය මත පලකරන එක් විද්‍යාඥයින් කොටසක් නියැන්ඩර්තාල් වරුන් කලින් විශ්වාසකල ආකාරයට නොදියුණු, වානර මානවකොටසක් නොව, ගින්දර යොදාගෙන ආහාර පිසගත්, බෙහෙත් පිණිස තෝරාගත් ශාක භාවිතාකල යම් ආකාරයක දියුණුවක් තිබූ මානව කොටසක් බව පවසති.

වසර 300,000ක පමණ කාළයක් මිහිපිට රජකල නියැන්ඩර්තාලුන්, මීට වසර 40,000කට පමණ පෙර අභාවයට ගියහ. ඔවුන් අභාවයට යෑමට හේතුන් ලෙස මෙතෙක් ඉදිරිපත් වුනු කල්පිතය වූයේ වඩාත් බුද්ධියෙන් වැඩි, නූතන මානවයා වේගයෙන් ව්‍යාප්තවීමත් සමග ආහර සොයාගැනීම සඳහා ඔවුන් සමග තරඟ කිරීමට නොහැකිවීමෙන් මොවුන් අභාවයට ගිය බවයි. එහෙත් දැන් දැන් හෙලිවන ආකාරයට නියැන්ඩර්තාල්වරුන් හා නූතන මානවයින් වසර දහස්ගණනක් අසල්වැසියන් ලෙස ජීවත්වූවා පමණක් නොව, නූතන මානවයින් හා නියැන්ඩර්තාල්වරුන් අතර ප්‍රජනනය සිදුවූ බවය.

මේ අනුව නියැන්ඩර්තාල් පුරුෂයින්ගේ වඳභාවය ඉහලයන්නට ඇති බවට අනුමානයක් ඇත. එයට හේතුව නියැන්ඩර් මානවයින් හා නූතන මානවයින් ජානමය වසයෙන් 100%ක සමානත්වයක් නොමැති වීමයි. එමෙන්ම විශාල ලෙස නූතන මානවයන් හා මිශ්‍රවීම නිසා නියැන්ඩර්තාල් වරුන්ට සිය ජානමය අනන්‍යතාවය අහිමිවූ බවටද මතයක් තිබෙනවා.නියැන්ඩර්වරුන් බුද්ධියෙන් හීන, සැළසුම් ශක්තියෙන් හා සන්නිවේදනය අතින් දුර්වලවූ බවට තිබෙන මතවාශ දැන් ක්‍රමයෙන් අහෝසිවෙමින් යනවා.

උදාහරනයක් ලෙස නියැන්ඩර් මානවයින් එකල ජීවත් වුනු යෝධ මැමත් ඇත් රංචු සැළසුමකට අනුව කඳුගැට වෙත පලවා හැර ඔවුන් එම කඳුගැට වලින් පහලට වැටෙන්නට සළස්වූ බවත්, ඒ අනුව මැමත් ඇතුන් දඩයම් කිරීමට යාමේදී සිදුවිය හැකි අණතුරු අවම කරගත් බවටත් සාක්ශි ලැබෙමින් තිබෙනවා. වල් හරකුන් හා ගෝනුන්ටද මෙසේ සිදුකල බවට දත්ත ලැබෙමින් පවතිනවා. මෙවැනි ක්‍රියාකාරකම් සිදු කිරීමට නියැන්ඩර්වරුන්ටද දියුණු, සැළසුම් කලහැකි මොළයක් මෙන්ම හොඳ අන්තර්පුදගල සන්නිවේදනයක් තිබිය යුතුයි.

http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-neanderthal-poop-20140624-story.html

පිහාටු සහිත තටු සතරක් ඇති, පියාසර කල හැකි කුඩා මයික්‍රෝරැප්ටොරියා වර්ගයේ ඩයිනෝසර ෆොසිලයක් අධ්‍යයනය කරන විද්‍යාඥයින්, කුරුල්ලන් පරිනාමය වන්නට පෙර පිහාටු සහිත ඩයිනසෝරයින්ට ඉගිලෙන්නට හැකියාව තිබූ බවට අනුමාන කරති.

ඇඟපුරාම හොදින් වැඩුණු පිහාටු සහිත මේ ඩයිනෝසරයා චන්ග්‍යුරැප්ටර් (Changyuraptor) ලෙස නම්කැර ඇත. දිගින් අඩි හතරක් හා බර කිලෝ ග්‍රෑම් හතරක් පමණ වන මේ සත්ත්වයාට හොඳින් වැඩුණු පියාපත් හතරක් හා දිගැති වලිගයක් තිබී ඇත. රාත්තල් 90ක් (කිලෝ 40ක්) පමණ බරැති, අඩි 4ක් පමණ දිගැති මෙම පියාසරන ඩයිනසෝරයා මීට වසර මිලියන 125ක පමණ පෙර ජීවත්වී ඇත.

ඉතා පහසුවෙන් ගුවනේ පියඹා යාමටත්, පහසුවෙන් හා සුරක්ෂිතව යළි පොළොව මතට බැසගැනීමටත් මේ පියාපත් හතර උපකාරී වන්නට ඇතැයි පර්යේෂකයෝ කියති. ඩයිනෝසරයන් අතර දිගැති වලිගයක් ඇති තරමක් කුඩා මයික්‍රොරැප්ටෝරියා ඝනයට අයත්වන මේ සත්ත්ව විශේෂයේ පිටුපස පියාපත් දෙක වඩාත් හොඳින් හා ශක්තිමත්ව වැඩී තිබුණු බවත් එය පසුකාලීනව පාද දෙකක් ලෙස පරිනාමය වන්නට ඇති බවත් පර්යේෂකයන්ගේ මතය වී තිබේ.

චන්ග්‍යුරැප්ටර් ඉගිලීමට විශේෂ සමත්කමක් දක්වන්නට ඇතැයි ආචාර්ය අලාන් ටර්නර් සඳහන් කරයි. මයික්‍රොරැප්ටෝරියා ඝනයේ කුඩාම ඩයිනෝසරයකු ලෙස සැළකිය හැකි මේ සත්ත්වයාගේ ශරීරයේ සැකැස්ම අනුව ඉතා හොඳින් පරිසරයට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ද තිබෙන්නට ඇතැයි වාර්තා වේ.

දකුණු කැලිෆෝනියා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් සිදුකළ මේ අධ්‍යයනයේ ප්‍රධානී ආචාර්ය ලුයිස් චිආප් පවසන්නේ මයික්‍රොරැප්ටෝරියා සතුන්ගේ වලිගයේ පිහාටු වර්ධනය වීමෙන් ඉගිලෙන චන්ග්‍යුරැප්ටර් ඩයිනෝසරයාට ඉතා හොඳ වල්ගයක් ද ලැබී තිබෙන බවයි. මෙම දිගු වල්ගය මගින් පියාසැරියේදී සමබර තාවය හා වේගය පාලනය කරගැනීමේ හැකියාව මොහුට ලැබී ඇත.

චන්ග්‍යු රැප්ටරයන් වැනි ඉගිලිය හැකි ඩයිනසෝරයින් හමුවීම නිසා කුරුල්ලන්ගේ ආදිතම පුරුක් හා ඩය්නසෝරයින් අතර ඇති වෙනස කෙමෙන් බොඳවෙමින් පවතී. මේ ඩයිනසෝරයින්ටද, කුරුල්ලන්ගේ නිසඟ ලක්ශණ වන, පිහාටු, සැහැල්ලු කුහර සහිත ඇට (light, hollow bones) මෙන්ම කූඩු තැනීමේ හැකියාව හා පියාසර කිරීමේ හැකියාවද තිබුනු බව දැන් හෙලිවෙමින් පවතී. ඒ අනුව සැබෑ කුරුල්ලන් බිහිවීමට බොහෝ කාලයකට පෙර ඩයිනසෝරයින් කුරුල්ලන් සතු බොහෝ ලක්ශණ ඉතා දියුණු ලෙස පරිණාමය කොටගෙන තිබී ඇත.

රටකජු ආහාරයට එක්කර ගැනිමෙන් හෘදයාබාධ වැළඳීමේ අවදානම තුන් ගුණයකින් අඩු කර ගත හැකි බව නවතම පර්යේෂණයකින් පෙන්වා දි ඇත. සීනි සහ මේදය අඩංගු ආහාර වෙනුවට  රටකජු, කජු වැනි ඇට වර්ග දිනපතා අමතර ආහාරයක් ලෙස කෑමට ගැනීමෙන් ජීවිත අවදානමට ලක්වියහැකි හෘදයාබාධ වැනි රෝගවලින් සියයට 30 කින් අඩු කර ගත හැකියැයි එම පර්යේෂකයෝ පෙන්වා දෙති.

රටකජු වැඩිපුර ආහාරයට ගැනීමෙන් මරණයට පත්වීමේ ප්‍රමාණය සියයට 17 කින් පමණ ද අඩු කර ගත හැකි බව සොයාගෙන ඇත.ඇමරිකානු සහ චීන විද්‍යාඥයින් එක්ව කරණ ලද පර්යේෂණයක් මගින් පෙන්වා දී ඇත්තේ ඉහත කී ඇට වර්ග දිනපතා ආහාර වේලට එක්කර ගැනීමෙන් සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ ලබා ගත හැකි බවයි.

චිනයේ හුවා සොන් විශ්ව විද්‍යාලයේ සහ ඇමරිකාවේ බොස්ටන් හි හාවර්ඩ් විද්‍යායතනයේ පර්යේෂකයන් මෙම අධ්‍යනය කර ඇත.

එම පර්යේෂණ වාර්තාවෙන් පෙන්වාදී ඇත්තේ හෘදයාබාධ වලින් නොමේරූ ළදරු මරණ සහ පිළිකා මගින් විය හැකි මරණ සියයට 11 කින් අඩුකර ගැනීමට ද ඇට වර්ග ආහාරයට ගැනීම හේතුවන බවයි.

රටකජුවල හිතකර කොලෙස්ටොරොල් (low density lipoprotein) වැඩි බවත්, ශරීරයේ ප්‍රදාහයන් අඩුවන බවත්, හදවත අවට රුධිර නාලවල ශක්තිය වැඩි කරවන බවටත් සොයාගෙන තිබේ. 1981 සිට 2002 දක්වා දියවැඩියාව ඇති කාන්තාවන් 6000කගේ ආහාර රටා දත්ත හා ඔවුන්ගෙන් ආඝාතය (stroke) හා හදවත් රෝග වැළඳුන් සංඛ්‍යාවන් විශ්ලේෂණය කිරීමේදී රටකජු ආහාරයට ගත කාන්තාවන්ට මෙම භයානක රෝග අඩුවෙන්ම වැළඳූ ඇති බව සොයාගැනුනා.

http://www.dailymail.co.uk/health/article-1195453/Peanut-butter-wards-heart-disease-say-scientist.html
http://www.lankadeepa.lk/index.php/articles/250948

දකුණු අමෙරිකාවේ ඇමසන් වනාන්තර වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇතිවී තිබෙන්නේ අදින් වසර 2000ට පමණ පෙර දී යැයි නවතම පර්යේෂණයකින් හෙළි වී ඇත. බොලීවියාවේ ඇමසන් වනාන්තරයේ පැරණි විල් කිහිපයක පතුලේ රොන් මඩ තට්ටු ආධාරයෙන් කරන ලද පර්යේශණයකින් මේ බව හෙලිවී ඇත. මෙම රොන් මඩවල තෘණ වර්ගවල පරාග විශාල ප්‍රමාණයක් තිබී ඇති අතර ඉරිඟු වැනි ධාන්‍ය වර්ගවල පරාගද හමුවී ඇත. බ්‍රිතාන්‍යයේ රෙඩිං විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේශකයින් පිරිසක් මෙම සොයාගැනීම සිදුකොට ඇත. පර්යේෂකයින් බොලීවියාවේ මේ විල් සහිත ප්‍රදේශය තෝරාගෙන ඇත්තේ ඒ අස ආදි මානවයින් විසින් සිදුකරන ලද වාරිකර්මාන්තයක් යයි සැලකිය හැකි ගොඩනැගීමක නටබුන් හමුවූ නිසාය. මෙම විල් අසලින් ආශ්‍රිතව කිලෝ මීටරයක් දිගට මීටර තුනක් ගැඹුරු හා මීටර හතරක් පළලැති අගලක්  හමුවී ඇති අතර එය වාර්කර්මාණ්තයක් විය හැකි බවට සැක කරයි.

කාලයක සිට විද්‍යාඥයින් ඇමසන් වනාන්තරය ඉතා පැරණි වනාන්තරයක් බව හා එහි වාසයකල ජනයා දඩයම් ජීවිත ගත කලවුන් බවටත් විශ්වාස කලහ. එහෙත් මෙම පරාග සාක්ශි අනුව ඇමසන් වනයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සැවනා තණබිම් ලෙස පැවතුනු බවටත් එහි වාසය කල මානවයින් ඉරිඟු වැනි ධාන්‍ය වගාකල බවටත් කල්පිතයක් ඉදිරිපත්වී තිබේ.

පර්යේෂකයන් පවසන්නේ ‍ඇ‍ම‍සන්‍ ‍ව‍නාන්‍‍න‍ත‍ර  බොහොමයක් අදින් වසර 2000ට පෙරාතුව සවානා තෘණ භූමි හා අතීත ජනතාවගේ වගා බිම් ලෙස තිබී ඇති බවයි. ලෝකයේ පාරිසරික ඉතිහාසය සැළකූ විට වසර 2000 ක් යනු ඉතා කෙටි කාලයකි. එතරම් කෙටි කාලයක දී සවානා තෘණ භූමිවල සිට රූස්ස ගස් සහිත වැසි වනාන්තර දක්වා පාරිසරික විපර්යාසයක් වීමට හේතුවන්නට ඇත්තේ පෘථිවිය සූර්යයා වටා ගමන් කරන කක්ෂයේ වෙනසක් විය හැකියැයි ද පර්යේෂකයන්ගේ මතයයි.

ඒ අනුව තෙත් හා වියළි කාලගුණික තත්ත්වයේ ඇති වූ වෙනස් කම් වැසි වනාන්තර ඇති වීමටත් සවානා භූමි අහිමි වීමටත් හේතු වන්නට ඇත. මෙය අපූර්ව හා විශ්මය ජනක සොයාගැනීමක් බව පර්යේෂකයෝ කියති.
දේශගුණික විපර්යාසත් සමග තෘණ භූමි වැසි වනාන්තර බවට පත්වෙද්දී ඇතැම් ජන කොටස් තවදුරටත් සවානා බිම්වලටම සංක්‍රමණය වී ඇති බවත් තවත් සුළු කොටසක් වැසි වනාන්තර භූමියේ ම ජීවත් වී ඇති බවත් පර්යේෂකයෝ කියති.


Sources:
http://www.lankadeepa.lk/index.php/articles/249667
http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2685049/Amazonian-rain-forest-just-2-000-years-old-previously-SAVANNAH-tended-farmers-researchers-find.html

වර්තමානයේ භාවිතාවන සැහැල්ලු ගුවන් යානයක් වැනි වූ ලොව විශාලතම පක්ෂි පොසිලය මුහුදු ආශ්‍රිතව ජීවත් වූ පක්ෂියකුගේ බවත් මේ සත්ත්වයා ඩයිනෝසරයන් ලොවෙන් වඳවී යාමෙන් පසු ජීවත් වී ඇති බවත් විද්‍යාඥයෝ පිරිසක් කියති. Pelagornis sandersi ලෙස නම් තබා ඇති මෙම පක්ශියා දැනට වසර මිලියන 25කට පමණ පෙර ජීවත්ව ඇත. අද ජීවත්වන විශාලතම පක්ශියා වන අඩි 11.5ක පියාපත් විහිදුමක් ඇති Royal Albatrossට වඩා ඉතා විශාලවන මෙම පෙලගෝර්නිස් පක්ශියා මුහුදු රළ මතට මදක් ඉහලින් ඉතා විශාල දුරක් පියඹායන්නට හැකියාව ඇත්තෙකු විනැයි ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ.

අත්තටු විහිදවූ විට අඩි 28 ක් පමණ පළලකින් යුතු මේ දැවැන්ත පක්ෂියා අදින් වසර ලක්ෂ 280ට පමණ මිහිතලයේ ජීවත් වී ඇත. පක්ෂියාගේ පාදයේ අස්ථි සැකැස්ම විස්තර කරන විද්‍යාඥයන් පවසන්නේ මේ කුරුල්ලාට කිලෝ 80 ට වැඩි බරින් යුතු ගොදුරක් පහසුවෙන් පාදයෙන් ඔසවාගෙන පියාසර කිරීමේ හැකියාවක් තිබෙන්නට ඇති බවයි. මේ පක්ෂියා මුහුදු ආසන්න උස් කඳු මුදුන්වල සිට අත්තටු විහිදා මුහුද කරා දිවගොස් ගුවන්ගත වන්නට ඇතැයි සැළකේ.

වසර තිහකට පමණ පෙර දකුනු කැරොලිනා ප්‍රාන්තයේ කැණීමකින් සොයා ගත් මේ පොසිලය ඇමෙරිකාවේ කනෙක්ටිකට් කෞතුකාගාරයේ ගබඩාවක තැන්පත් කොට තිබී ඇති අතර එම පක්ශියා කුමන වර්ගයකට අයත්ද, විශාලත්වයෙන් කොපමණ යන්න හෙලිවී තිබෙන්නේ වසර 30කට පසු මෙම ෆොසිල ගබඩාව නිරීක්ශණයට ගිය උතුරු කැරොලිනා විශ්වවිද්‍යාලයේ ෆොසිල විද්‍යාඥයෙකු විසිනි.

පෙලගෝර්නිස් විශාලතම වඳවීගිය මුහුදු පක්ශියා වනවිට විශාලතම ගොඩබිම් පක්ශියා ලෙස දැනට හඳුනාගෙන ඇත්තේ දකුණු ඇමරිකාවේ ඇන්ඩීස් කඳු ප්‍රදේශයේ මීට වසර මිලියන 6කට පෙර ජීවත්වූ ආජන්ටාවිස් මැග්නිෆිසන්ස් (Argentavis magnificens) නම් කොන්ඩෝර් වර්ගයේ පක්ශියාය. මොහු අඩි 23ක පියාපත් විහිදුමක් ඇති දැවැන්තයෙකු විය. ටෙරටෝන්ස් හෙවත් "monster birds" ලෙස නම් කොට ඇති වඳවීගිය දඩයක්කාර කුරුල්ලන් වර්ගයකට අයත් ආජන්ටාවිස් මැග්නිෆිසන්ස් "සෙස්නා 152" වරගයේ කුඩා ගුවන්යානයක් තරම් විශාලවිය.

පෙලගෝර්නිස් මෙන්ම ආජන්ටාවිස්ද පියාපත් ගසා ගුවන්ගත වනවා වෙනුවට උස් කඳුමුදුනක සිට  පියාපත් විහිදුවාගෙන පැනීමෙන් ගුවන්ගත වන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිබව මෙම දැවැන්තයාගේ ෆොසිල අධ්‍යයනය කල විද්‍යාඥයින් පවසති. මෙම කුරුල්ලාගේ බර හා පියාපත්වල මස්පිඩු ශක්තිය ගණන් බැලූ ඔවුන් හට ආජන්ටාවිස් හට නූතන කුරුල්ලන් මෙන් පියාපත් ගැසීමෙන් ගුවන්ගත වීමේ ශක්තිය නොවූ බව හෙලිකරගෙන ඇත.

ආජන්ටාවිස් මැග්නිෆිසන්ස්

S


SOURCE:
http://www.lankadeepa.lk/index.php/articles/249382
http://www.huffingtonpost.co.uk/2014/07/08/enormous-ancient-bird_n_5566153.html?ir=UK+Tech
http://www.prehistoric-wildlife.com/species/a/argentavis.html
http://news.nationalgeographic.com/news/2014/07/140707-bird-biggest-flight-ancient-wings-charleston-science/#

රෝල් කරගෙන ගෙනයා හැකි අපූරු රූපවාහිනී තිරයක් නිපදවීමට දකුණු කොරියාවේ එල්.ජී ඉලෙක්ට්‍රෝනික උපකරණ නිෂ්පාදක සමාගම සමත්ව තිබේ. අගල් 18 ක් පමණ වන මෙම රූපවාහිනී තිරය කඩදාසි කොළයක් සේ රෝල් කළ  හැකිය. එල්ජී සමාගමට අනුව මෙම තිරයට 1200x810 විබේධනයක් ඇති අතර මෙගාපික්සල් මිලියනයකින් සමන්විතය.

OLED (organic light-emitting diode)  තාක්ශණය යොදාගෙන නිර්මාණය කොට ඇති මෙය නැමිය හැකි නිසා ප්‍රොජෙක්ටර් තිරයක් මෙන් රෝල් කොට අකුලා තැබිය හැකිය. නොකියා, සැම්සුන්ග් හා ඇපල් සමාගම්ද මෙවැනි සුනම්‍ය (flexible) LED තිර පිලිබඳව පර්යේෂණ සිදුකරනමුත් එල්ජී සමාගම ඔවුන් අභිබවා එම තාක්ශණය දියුණුකර ගැනීමට සමත්වී ඇත.

මෙම තිරය නිපදවීම සදහා එල්.ජී සමාගම දැනට පවතින උසස්ම තාක්ෂණික ක‍්‍රම භාවිතා කර තිබෙන අතර එනිසාවෙන්ම දැනට වෙළදපොළෙහි ඇති රූපවාහිනී තිර වලට වඩා ඉහළ විභේදන බලයක් හා දීප්තියක් මෙම තිරයෙන් ලබාගත හැකියැයි සදහන් වෙයි. තිරයේ ප‍්‍රමාණය අඟල් 18 කට වඩා තවත් කොපමණ දුරකට විශාල කළ හැකිදැයි සොයාබැලීමට එල්.ජී. සමාගම පර්යේෂණ කරමින් සිටී.

එල්ජී සමාගමේ පර්යේෂණ හා සංවර්ධන මධ්‍යස්ථානයේ ප්‍රධානියා පවසන අන්තමට 2017 වසර වන විට අඟල් 60ක් විශාල සුනම්‍ය, දීප්තිමත් 4K LED තිර වෙලඳපොලට හඳුන්වාදීමට සියල්ල සූදානම්ය. 4K

LG සමාගම පවසන ආකාරයට මෙවැනි සුනම්‍ය තිර නිපදවීමෙන් ඇතිවන තවත් ප්‍රධාන වාසියක් නම් විශාල ප්‍රමාණයේ රූපවාහිණී ප්‍රවාහණයේදී හා ගබඩා කිරීමෙදී ඇති පහසුවයි. දැන් අඟල් 60ක පමණ රූපවාහිණියක් ගබඩා කිරීමේදී හා ප්‍රවාහණය කිරීමේදී විශාල ඉඩක් හා මුදලක් වැයවන නමුත් රෝල් කල හැකි රූපවාහිණී තාක්ශණය දියුණුවීමෙන් පසු අතිවිශාල තිර සහිත රූපවාහිණී යන්තර අඩු ඉඩකින්, අඩු පිරිවැයකින් ප්‍රවාහනය කිරීමේ හා ගබඩා කිරීමේ ඉඩ නිශ්පාදකයින්ට හා රූපවාහිණී වෙළෙන්දන්ට හැකිවේ. මෙවැනි රූපවාහිණී ටියුබ වල බහා ප්‍රවාහණය කිරීමට හා විකිණීමට හැකිවනු ඇත.

එපමණක් නොව එල්ජී සමාගම පාරදෘශ්‍ය (transparent) LED තිර තාක්ශණයක්ද නිර්මාණය කොට ඇත. දැනට 30% පාරදෘශ්‍ය භාවයක් මෙම තිරවලට ඇති අතර ඉදිරියේදී 100% පාරදෘශ්‍ය තිර නිපදවීමට හැකිවෙතයි අනුමාන කෙරේ. එල්ජී සමාගම පවසන ආකාරයට මෙවන් පාරදෘශ්‍ය LED නිර්මාණය කිරීමෙන් අනවශ්‍ය වෙලාවලදී රූපවාහිණියක් බිත්තියක් මත කිසිවෙකුටත් නොපෙනෙන ආකාරයට තැබිය හැකිය. එම ස්ථානයේ රූපවාහිණියක් ඇති බව දැනගන්නට හැක්කේ එය ක්‍රියාත්මක වනවිට පමණකි.

  Source:
http://www.lankadeepa.lk/index.php/articles/249628
http://www.cnet.com/news/lg-unveils-flexible-tv-panel-that-can-be-rolled-up-to-3cm/

මිහිපිට සැරි සැරූ දැවැන්ත ඩයිනෝසරයන් රංචුවකගේ පා සටහන් ඇලස්කාවේ ඩෙනාලි ජාතික වනෝද්‍යානයෙන් හමුවී ඇතැයි පර්යේෂකයෝ කියති. අදින් වසර කෝටි 10ට පමණ පෙරාතුව ඩයිනෝසරයන් මඩ සහිත භූමියක ඇවිද යාමෙන් පසු එම ප්‍රදේශය උණුසුම්ව වියළී යාමෙන් පසු මේ අඩි සළකුණු අද දක්වාම ඉතිරිවී ඇතැයි පර්නට් කෞතුකාගාරයේ පර්යේෂකයන් පිරිසක් කියති.


‍තා‍රා ‍හො‍ටක්‍ ‍වැ‍නි ‍මු‍ඛ‍යක්‍ ‍ඇ‍ති Duck  Billd  Dinosaur ‍/ Hadrosaurs වර්‍ග‍ය‍ට ‍අ‍යත්‍‍වූ ‍ඩ‍යි‍නෝ‍ස‍ර‍‍යින්‍ ‍ගේ ‍පා ‍ස‍ට‍හන්‍ ‍වැ‍ඩි‍පු‍ර‍ම ‍ දැකිය හැකි අතර පර්යේෂණ කණ්ඩායමේ ප්‍රධානී කැන්සාස් විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය ඇන්තනි ෆ්‍යුරිලෝ පවසන්නේ ලොව මෙතෙක් දක්නට ලැබුණු වඩාත් හොඳින් සුරක්ෂිතව ඇති ඩයිනෝසර් පාද සටහන් සමූහය මෙය බවයි. අතීතයේ මිහිපිට සැරි සැරූ දැවැන්ත සත්ත්වයකු වන Hadrosaurs හෙ‍වත්‍ ‍තා‍රා‍හො‍ට ‍ඩ‍යි‍න‍සෝ‍ර‍යින්‍  නමැති විශේෂයේ සතුන් විශාල සංඛ්‍යාවකගෙන් යුතු රංචුවක් ඇවිද යාමෙන් මේ පා සළකුණු ඇතිවී තිබේ. ‍ව‍ස‍ර ‍මි‍ලි‍ය‍න ‍70‍ක‍ට ‍ප‍ම‍ණ ‍පෙ‍ර  Late  Cretaceous  ‍යු‍ග‍යේ‍දී ‍මෙ‍ම ‍පා‍ස‍ට‍හන්‍ ‍ස‍ළ‍කු‍ණු ‍වන්‍‍න‍ට ‍ඇ‍තැ‍යි ‍විද්‍  ‍විද්‍යාඥ‍යින්‍ ‍ම‍ත ‍ප‍ල‍ක‍ර‍ති.

 පර්යේෂකයන්ගේ මතය වන්නේ එම ස්ථානය අතීතයේ මඩ සහිතව තිබී ඇති බවයි. දැනට පාෂාණිභූත වළවල් සේ දිස්වන මේ අඩි සළකුණුවල දිග පළල හා සටහන් වී ඇති ගැඹුර අධ්‍යයනය කිරීමෙන් පසු පර්යේෂකයන්ගේ නිගමනය වී ඇත්තේ විවිධ වයස් කාණ්ඩවලට ceratopsians, therizinosaurs ‍හා  pterosaurs ‍නැ‍ම‍ති ‍පි‍යාඹ‍න ‍ඩ‍යි‍න‍සෝ‍ර‍යින්‍ ‍ගේ ‍පා‍ස‍ට‍හන්‍‍ද ‍‍මෙ‍හි ‍ඇ‍ති ‍බ‍ව‍යි. .

‍මෙ‍හි ‍පර්‍යේ‍ශ‍ණ ‍සි‍දු‍ක‍ර‍න ‍විද්‍යාඥ‍යින්‍ ‍මෙ‍සේ ‍සි‍ය ‍වාර්‍තා‍ව‍ල ‍ස‍ට‍හන්‍ ‍කො‍ට ‍ති‍බෙ‍න‍වා. "මේ සතුන්ගේ අඩි සළකුණු මෙතරම් හොඳින් සුරක්ෂිතව තිබීම පුදුම සහගත දෙයක්. අපිට මේවා

අධ්‍යයනයෙන් ඔවුන් ජීවත් වූ පරිසරයේ යථා ස්වරූපය අවබෝධ කැර ගත හැකියි. මේ අඩි සළකුණු අනුව පෙනෙනවා ඔවුන් මේ ස්ථානයේ නිදහසේ ඇවිද ගිය බව. ඒ වගේම ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ දේශගුණික විපර්යාස සිදුව ඇති ආකාරයත් මේ අනුව තේරුම්ගත හැකියි...."


‍වි‍ශා‍ල cypress  ‍හෙ‍වත්‍ ‍නත්‍‍තල්‍ ‍ගස්‍ ‍වර්‍ග‍ය‍ක‍ට ‍අ‍යත්‍  redwood ‍නම්‍ ‍ගස්‍ ‍වි‍ශේෂ‍යේ ‍ප‍රා‍ග ‍හා ‍වි‍විධ ‍වර්‍ග‍ව‍ල ‍මී‍ව‍න ‍ශා‍ක ‍ප‍රා‍ග ‍වර්‍ග‍ද ‍හ‍මු‍වී ‍ඇ‍ති ‍නි‍සා ‍මෙ‍ම ප්‍රදේශය ‍ඉ‍තා ‍සා‍ර‍වත්‍‍ලෙ‍ස ‍ග‍හ‍කො‍ල ‍වැ‍ඩී ‍ආ‍හා‍ර ‍බ‍හු‍ල‍වූ ප්‍රදේෂයක් ලෙස සැළකිය හැකි බව පැවසෙනවා. එමෙන්ම මෙම සත්ව පා සටහන් අතර කුඩා පැටවුන්ගේ පා සටහන්ද ඇති අතර ඒ අනුව දැන් දැඩි ශීත සෘතුවට දැඩි ශීතලක් පවතින මෙම ප්‍රදේශය වසර මිලියන 70කට පෙර, අවුරුද්ද පුරාම ආහාර බහුලවූ එතරම් ශීතල නොමැති ප්‍රදේශයක් වන්නට ඇති බව විද්‍යාඥයින්ගේ අනුමානයයි.



Sources:
http://www.lankadeepa.lk/index.php/articles/249418
http://news.discovery.com/animals/dinosaurs/huge-trove-of-dinosaur-footprints-found-in-alaska-140709.htm

නැනෝෆොටොනික්ස් යනු නැනෝ පරාසයේ, එනම් මීටරයකින් 1 / 1,000,000,000ක ප්‍රමාණයේ ක්ශුද්‍ර පරිපථ තුල ආලෝකය හැසිරෙන ආකාරය විස්තර කරන විද්‍යාවයි. දැන් අයි.බී.ම්, ඉන්ටෙල් වැනි අධිතාක්ශණික සමාගම් මෙම තාක්ශණය වැඩි දියුණු කරමින් සිටින්නේ නුදුරු අනාගතයේදී මෙම සමාගම්වල ප්‍රධාන නිශ්පාදනය වන සිලිකන් පරිපථ හා ඒ මත බිහිවන පරිගණක ක්ශුද්‍රකරණයේ (miniaturization) උපරිම සීමාවට එනම් නැනෝමීටර් 7 සීමාවට වේගයෙන් ලඟාවෙමින් සිටීම නිසයි.

ක්ශුද්‍රපරිපථ නිර්මාණය කලදා සිට ඉන්ටෙල්, අයිබීඑම් හා වෙනත් පරිගණක සමාගම් සිය සිලිකන් පරිපථ ක්‍රමාණුකූලව ක්ශුද්‍රකරමින් හැකිතාක් ට්‍රාන්සිස්ටර් හා වෙනත් ඉලෙක්ට්‍රොණික පරිපථ මෙම කුඩා සිලිකන් පෙතිවල අසුරමින් සිය ක්ශුද්‍රපරිපථවල ධාරිතාවය වැඩිකරමින් සිටියා. ඔවුන් නිර්මාණය කල සිලිකන් චිපයන්ගේ ඉලෙක්ට්‍රොණික සංඥා ගෙනයන පරිපථ කෙමෙන් කුඩාවෙමින් තිබූ අතර දැන් එය නැනෝමීටර් 22 තරම් කුඩාවෙමින් තිබෙනවා. උදාහරණයක් ලෙස Intel Core i7 මයික්‍රෝචිපය නිර්මාණය කොට ඇති SandyBridge Microarchitecture ක්ශුද්‍රපරිපථ තාක්ශණය නැනෝමීටර් 22 ප්‍රමාණයේ සිලිකන් පරිපථ වනවා.

මෙම පරිපථවල ප්‍රමාණය හා විදුලිය පාරිභෝජනය අවමයේ තබාගන්නා ගමන් ඒවායේ ගණන බලය (processing power) වැඩිකිරීමට නම් තවතවත් ට්‍රාන්සිස්ටර් මෙම පරිපථ තුලට ඇතුලු කලයුතු වනවා. එනම් එම ට්‍රාන්සිස්ටර් හා ඒවාවෙත දත්ත ගෙනයන පරිපථ තවත් කුඩාකල යුතුවනවා. සිලිකන් පරිපථ තාක්ශණයේ විශේෂඥයින් පවසන්නේ මෙම කුඩා කිරීමේ සීමාව නැනෝමීටර් 7 පමණවන විට අවසන්වන බවයි. ඊට වඩා පරිපථ කුඩාකල හොත් ඒවායේ ක්‍රියාකාරිත්වය අහඹුවනබව (unpredictable) ඔවුන් පවසනවා.

මෙම ගැටලුවට විවිධාකාරයෙන් විසඳුම් යෝජනාවී ඇති අතර අයි.බී.එම්, ඉන්ටෙල් වැනි සමාගම් මේ සඳහා නැනෝෆොටොනික්ස් තාක්ශණය ආධාරයෙන් සිලිකන් නැනෝ ෆොටොනික්ස් හෙවත් සිලිකන් පරිපථ මත ඉතාක්ශුද්‍ර නැනෝ මීටර් පරිමාවේ ආලෝකය ගෙනයා හැකි පරිපථ නිර්මාණය කරමින් සිටිනවා.

Cross-sectional view of an IBM Silicon Nanophotonics chip combining optical and electrical circuits 

මෙම පර්යේෂකයින් පවසන ආකාරයට ඉලෙක්ට්‍රෝන ගමන් කරන විදුලි පරිපථ වෙනුවට ලේසර් වැනි ආලෝක ධාරාවකට නැනෝමීටර් 7ට වඩා කුඩා පරිපථවල ගමන් කරමින් නිරවද්‍යතාවයකින් දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කල හැකියි. තනිකරම ආලෝකයෙන් ක්‍රියාත්මක වන ට්‍රාන්සිස්ටර් හා වෙනත් ඉලෙක්ට්‍රොණික පරිපථ තැනිය හැකි තාක්ශණය දැනට බිහිවී ඇතත් ඉන්ටෙල්, අයිබීඑම් වැනි සමාගම සිලිකන් පරිපථ නිර්මාණය හා නිශ්පාදනය සඳහා ආයෝජනය කොට ඇති ඩොලර් බිලියන් සියගණන මෙවැනි තාක්ශණයකට පරිවර්තනය වීමේදී අපතේ යනවා. එබැවි එම සමාගම් ඔවුන්ගේ සිලිකන් තාක්ශණය හා බද්ධව ක්‍රියාකල හැකි silicon nanophotonics තාක්ශණය කෙරෙහි විශ්වාසය තබමින් සිටිනවා.

View of a portion of an IBM chip showing blue optical waveguides transmitting high-speed optical signals and yellow copper wires carrying high-speed electrical signals. IBM Silicon Nanophotonics technology is capable of integrating optical and electrical circuits side-by-side on the same chip. 

ලැබෙන වාර්තා අනුව අයි.බී.එම් සමාගම පමණක් ඉදිරි වසර 5 තුලදී නැනෝ ෆොටොනික්ස් තාක්ශණය දියුණු කිරීමට ඩොලර් බිලියන 3ක මුදලක් වෙන්කොට තිබෙනවා. අයි.බී.එම් පරිගණක විද්‍යාඥයින් දැනටමත් එකම සිලිකන් චිපයක් මත ආලෝකයෙන් ක්‍රියාත්මක වන පරිපථ හා විදුලි පරිපථ එකට බද්ධකොට සුමටව ක්‍රියාත්මක වන තාක්ශණයක් ලෙස වඩි දියුණු කොට තිබෙනවා.