Space Shuttle Discovery - 27 වසරක සේවාවේ අවසන් පියාසැරිය [ Final flight to space after 27 years of service ]

ඩිස්කවරි අභ්‍යවකාශ ශටලය 2011 පෙබරවාරි 25, අමෙරිකානු වෙලාවෙන් පස්වරු 4.53 කෙනඩි තුඩුවෙන් උඩුගුවන වෙත අවසන් වතාවට නික්ම ගිය ආකාරය

STS-133 ලෙස නම් කොට ඇති ඩිස්කවරි යානයේ අවසන් පියාසැරිය නාසා ආයතනයේ ස්වර්ණමය යුගයේ අවසන් පියවරයන් සනිටුහන් කරනවා. අධික වියදම හා ආරක්ශාව (safety) පිලිබඳ ඇති ගැටලු නිසා ශටල් ව්‍යාපෘතිය නවතා දැමීමට අමෙරිකානු රජය නාසා ආයතනයට නියෝග කොට තිබෙනවා. මේ නියෝගයේ ප්‍රථිපලයක් ලෙසයි 27 වසරක් විවිධ පර්යේශණයන් සඳහා අභ්‍යවකාශගාමින් උඩුගුවන වෙත ගෙනගොස නැවත නිරුපද්‍රිතව ආපසු රැගෙන ආ ඩිස්කවරි යානයට විශ්‍රාම දිවියට එළබෙන්නට සිදුවී ඇත්තේ.

STS-131 අවසන් ඩිස්කවරි පියාසැරියේ ගගනගාමීන් පෙනීසිටින සමූහ ඡායාරූපය හා ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම් ලාංඡනය.

මේ පියාසැරියේදී ඩිස්කවරි යානය මගින් අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයට තවත් එක් වැදගත් කොටසක් රැගෙන යනවා. ඊට අමතරව "රොබෝනෝට්" නම් මිනිස් හැඩරුව ඇති රොබෝ ගගනගාමියෙකුද ඩිස්කවරි යානය මගින් උඩුගුවනට ගෙන යනවා.

[1] අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය ගොඩනැගීමට ගෙනයන මොඩියුලය ඩිස්කවරි ශටලයේ රඳවා ඇති ආකාරය   [2] අභ්‍යවකාශයට යන පලමු රොබොවා - රොබෝනෝට්   [3] ඩිස්කවරි මගින් අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයට අලුතින් එක් කරන කොටස් පෙන්වන රූපය

ඩිස්කවරි ශටල් යානයේ වැදගත් සිදුවීම්

* ඩිස්කවරි යානයේ ඉදිකිරීම් කටයුතු 1979 අගෝස්තු 27වැනිදා කැලිෆෝනියාවේදී ඇරඹුනු අතර 1983දී යානය නිමවා අවසන් විය

* යානයේ පලමු පියාසැරිය 1984 අගෝස්තු 30වැනිදා සිදුවුනු අතර එය STS-41D යන කේත නාමයෙන් හඳුන්වන ලදී.


*  ඩිස්කවරි යානයේ පලමු පියාසැරිය සිදුවූ 1984දී එය නාසා ආයතනය සතු වුනු 3වැනි ශටලය වූ අතර ඊට පෙර නිපැදවූ කොලොම්බියා හා චැලෙන්ජර් යානා ඒවනවිට සාර්ථකව අභ්‍යවකාශ චාරිකාවල යෙදෙමින් තිබුණි.

* 1990 අප්‍රියෙල් 24දින STS-31 ලෙස නම් කෙරුනු අභ්‍යවකාශ චාරිකාවකදී ඩිස්කවරි යානය හබල් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ශය උඩුගුවනට ගෙනගොස් සාර්ථවකව කක්ශගත කලේය.

* 1995 පෙබරවාරි 3වැනිදා STS-63 ලෙස නම් කෙරුනු ඩිස්කවරි ශටල් මෙහෙයුමකදී ප්‍රථම වතාවට කාන්තාවක් ශටල් යානයේ නියමුවරිය (shuttle pilot) ලෙස කටයුතු කරමින් වාර්තා පොතට එක්වූ වාය. මේ මෙහෙයුමේදී රුසියානු මීර් අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය සමග ඩිස්කවරි යානය සාර්ථකව සම්බන්ධවිය.

* ඩිස්කවරි යානය අභ්‍යවකාශ චාරිකාවල යෙදුනු මුලු වාර ගණන 38

* එය අභ්‍යවකාශයේ ගතකල මුලු කාළය  පැය 8441 විනාඩි 51

* සියළු චාරිකාවලදී එය පෘථිවිය වටා ගමන්කල වාර ගණන 5628

* ඩිස්කවරි යානයෙන් උඩුගුවනට ගිය ගගනගාමීන් ගණන 246

* මේ සියලු ගමන් වාරවලදී ඩිස්කවරි යානය ගමන් කල මුලු දුර සැතපුම් වලින් නම් 142,917,535. ඩිස්කවරි යානය චන්ද්‍රයා වෙත පියාසර කළහැකි යානයක් නම් එය ගමන්කල මේ දුර ප්‍රමාණය චන්ද්‍රයාවෙත 288 වතාවක් පියාසර කොට ආපසු පැමිණීමට තරම් වන දුර ප්‍රමාණයකි.

* ඩිස්කවරි යානය අභ්‍යවකාශයේදී සාමාන්‍යයෙන් ගමන් කරන වේගය පැයට සැතපුම් 17,400ක් හෙවත් ශබ්දයේ වේගය මෙන් 25 ගුණයක වේගයකිනි. එනම් වෙඩි උණ්ඩයකට වඩා පස් ගුණයක වේගයකින් ඩිස්කවරි යානය අභ්‍යවකාශයේදී පෘථිවිය වටා ගමන්කරයි.

ඩිස්කවරි යානය කල සේවාව සැමරීමට නාසා ආයතනය එය පියාසර කල සියලු අභ්‍යවකාශ චාරිකාවල මෙහෙයුම් ලාංඡනද (mission patchs) ඇතුලත් කොට නිර්මාණය කරන ලද සැමරුම් ඡායාරූපය

නිශ්පාදන කටයුතු අවසන් වීමෙන් පසු ඩිස්කවරි යානය කැලිෆෝනියාවේ සිට ෆ්ලොරිඩාවේ කෙනඩි තුඩුව දක්වා ගුවන් මගින් ගෙන ආ අයුරු.

ඩිස්කවරි යානය සිය මංගල පියාසැරියට නික්ම යන ආකාරය - 30th August 1984

මෙහෙයුමක් අවසන් කළ ඩිස්කවරි යානය ආපසු ගොඩබසින ආකාරය

ඩිස්කවරි යානයේ අවසන් ශටල් ගමනට පුහුණු වන ගගනගාමී කණ්ඩායම විනෝදයෙන් සිටින මොහොතක්

ඩිස්කවරි යානය තුල අවසන් මෙහෙයුමට පුහුණු වෙමින්....

රොබෝනෝට් රොබෝ ගගනගාමියා හා ඩිස්කවරි යානයේ අවසන් ගගනගාමින් කණ්ඩායම.

Intel THUNDERBOLT Technology

තන්ඩර්බෝල්ට් යනු ඉන්ටෙල් සමාගම මගින් දියුණු කරණ ලද දත්ත හුවමාරු තාක්ශණයකි (Data Transfer Technology). දැනට පරිගණක හා එයට සවිකරන කැමරා, මවුස්, එක්ස්ටර්නල් හාර්ඩ්-ඩිස්ක් වැනි උපාංග අතර දත්ත හුවමාරුව සිදුවන්නේ USB 2.0 ක්‍රමයටයි. USB 2.0 ක්‍රමයට අනුව තත්පරයකට මෙගාබයිට් 60ක වේගයෙන් දත්ත හුවමාරුව සිදුවේ.

ඉන්ටෙල් සමාගමේ තන්ඩර්බෝල්ට් තාක්ශණය මගින් මේ දත්ත හුවමාරු වේගය තත්පරයකට ගිගාබිට් 10කි. මේ අනුව ගිගාබයිට 2ක් පමණ විශාලවන HD ක්‍රමයේ චිත්‍රපටයක් තත්පර 10කටත් අඩු කාලයකදී තන්ඩර්බෝල්ට් තාක්ශණයම මගින් හුවමරුකර ගත හැක.

තන්ඩර්බොල්ට් තාක්ශණය ක්‍රියාත්මකවෙන ආකාරය

තන්ඩර්බොල්ට් උපකරණ සවිකරණ තන්ඩර්බෝල්ට් "පෝර්ට්" එකක් දිස්වෙන ආකාරය

දැනට භාවිතයේ පවතින දත්ත හුවමාරු තාක්ශණයන් හා තන්ඩර්බෝල්ට් තාක්ශණයේ දත්ත හුවමාරු වේගයන් සන්සන්දනය

හඳුනාගන්න HD TV (High Definition Television)

High Definition Television (හයි ඩෙෆිනිශන් ටෙලිවිශන්) හෙවත්HDTV යනු ඉතා ඉහල විභේදනයක් (resolution) සහිත රූපවාහිනී වර්ගයකි. ඩිජිටල් ටෙලිවිශන් (Digital TV - DTV) ගණයට අයත්වන එච්.ඩී.ටීවී රූපවාහිනී වල රෙසොලූශන් ඉතා ඉහල නිසා ඉතාමත් සුපැහැදිලි, තියුණු රූප තිරයේ මැවෙයි.උදාහරණයක් ලෙස දැනට අප නිවෙස්වල තිබෙන පෑල් (PAL) වර්ගයට අයත් රූපවාහිනීවල තිරයේ දිවන දර්ශණයේ රෙසොලූශන් එක (විභේදනය) 720×576 වෙයි. එනම්, තිරයේ රූපය නිර්මාණය කරන කුඩා රූපාංග (පික්සෙල්-pixel) 414,720 සමන්විතවෙයි.

ඔබගේ පරිගණකයේ WXGA LCD එනම් (Wide XGA resolution) වර්ගයේ තිරයක් ඇත්නම් ඔබට 800x600 (ලෝ රෙසොලූශන්) සිට 1360x768 (හයි රෙසොලූශන්) දක්වා පරාසයක් තෝරාගත හැක. බොහෝ පරිගණක WXGA LCD තිර 1360x768 රෙසොලූශන් එකකින් ක්‍රියාත්මක වීමට වින්ඩෝස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය මගින් සකසා ඇත්තේ තියුණු රූපයක් ලබාදීම සඳහාය.

මේ නිසා ඔබ, ඔබගේ ඩී.වී.ඩී තැටි පරිගණකයක ධාවනය කර චිත්‍රපටිය නරඹනවිට ලැබෙන රූපය එම ඩී.වී.ඩී තැටියම සාමාන්‍ය රූපවාහිනියකට සවිකල ඩී.වී.ඩී යන්ත්‍රයක ධාවනය කලවිට ලැබෙන රූපයට වඩා තියුණු බවින් වැඩිය.

  මෙහි CRT TV යනු අප නිවෙස්වල ඇති කැතෝඩ කිරණ ටියුබයකින් සමන්විත රූපවාහිනී යන්ත්‍රයි.

නියම HDTV වලින් ලබාදෙන විභේදනය පරිගණක LCD තිරයක් මගින් ලබාදෙන විභේදනයටත් වඩා ඉහල විභේදනයක් ලබාදෙයි. මෙය පික්සල් (එනම් රූපාංග) 2,073,600 තරම් ඉහල අගයක් ගනී.

සාමාන්‍ය රූපවාහිනියකින් ලබාදෙන පික්සල් 414,720 ගණනකින් සැකසෙන රූපයක් හා නියම HDTV (True HDTV) රූපවාහිනියක පිකසල්  2,073,600 ගණනකින් සැකසෙන රූපයකත් මොනතරම් වෙනසක් ඇත්දැයි ඔබට සිතාගත හැක. නියම එච්.ඩී.ටීවී රූපවාහිනියකින් ඔබගේ රූපවාහිනිය මෙන් පස් ගුණයක් සුපැහැදිලි, තියුණු, ත්‍රීව්‍ර රුප ලබාදිය හැකිය.

Screen Resolutions of HDTV (source : Wikipedia)

දැනට HDTV මාදිලි තුනකින් (video mode) වෙලඳ පොලට නිකුත් වෙයි. මේවානම් 720p, 1080i හා 1080p යනුවෙනි. මෙහි 720 හෝ 1080න් දක්වන්නේ රූපවාහිනී තිරයේ මෙහි 720 හෝ 1080න් දක්වන්නේ රූපවාහිනී පික්සල් වලින් තිරයේ උස ප්‍රමාණයයි (එනම් 720 තිරයක සිරස් අතට පික්සල් 720ක් ඇත ).  p හෝ i වලින් දැක්වෙන්නේ රූපය ගොඩනගන තාක්ශණ දෙවර්ගයයි. පී යනු ප්‍රොග්‍රෙසිව් ස්කෑන් (progressive scan) තාක්ශණයෙන් රූපය ගොඩනගන රූපවාහිනී තිරවලටයි. අයි යනු ඉන්ටර්ලේස් තාක්ශණයෙන් (interlace scan) රූපය ගොඩනගන රූපවාහිනී තිරවලටයි. HDTV තාක්ශණය නිවැරදිව වටහාගැනීමට රූපය ගොඩනගන ප්‍රොග්‍රෙසිව් හා ඉන්ටර්ලේස් තාකශණ වටහා ගතයුතු නිසා එය වැඩිදුර හදාරමු.

Progressive Scan

රූපවාහිනි තිරයක චල රූපයක් ලෙස දිස්වන්නේ ඉතාවේගයෙන් ඇඳෙන නිසල රූ විශාල ප්‍රමාණයක් නිසාය. මේ නිසල රූ ෆ්‍රේම්ස් (frames) ලෙස හඳුන්වන අතර ෆ්‍රේම් එකක් ගොඩනැගෙන්නේ තිරස් තීරු (horizontal lines) විශාල සංඛයාවක් එකතුවීමෙනි (රූපසටහන බලන්න ) . 1080 රෙසොලූශන් එකක් ඇති එච්.ඩී ටීවී තිරයක එක ෆ්‍රේම් එකක තිරස් පික්සල් තීරු 1080 ඇත. ඒ අනුව එක ෆ්‍රේමයක් නිර්මානය කිරීම සඳහා රූපවාහිනි යන්ත්‍ර ඉතාවේගයෙන් පික්සල් තීරු 1080ක් ඇඳ ෆ්‍රේම් එක ගොඩනගයි. සැනෙකින් එම ෆ්‍රේමය මැකීගොස් ඊලඟ ෆ්‍රේමය ඇඳෙයි. සාමාන්‍යයෙන් රූපවාහිනි තිරයක තත්පරයට නිසල ෆ්‍රේම් 50-60 සංඛයාවක් ඇඳීමෙන් චල රූපයක් නිර්මාණය වෙයි. මෙය රූපවාහිනියේ සංඛ‍යාතය නොහොත් ෆ්‍රීක්වන්සි එක ලෙස හඳුන්වයි. මෙය ෆ්‍රේම් රේට් (frame-rate) ලෙසද හඳුවයි.

ප්‍රොග්‍රෙසිව් ස්කෑන් ක්‍රමයේදී සිදුවන්නේ රූපය සැකසෙන තිරස් පික්සල් තීරු සියල්ලම සෑම රූපයක්ම (frame- ෆ්‍රේම් එකක්ම) වෙනුවෙන් සම්පූර්ණයෙන් සටහන් වීමයි. ප්‍රොග්‍රෙසිව් ස්කෑන් ක්‍රමයෙන් මැවෙන රූප ඉන්ටර්ලේස් ක්‍රමයෙන් මැවෙන රූප වලට වඩා ඉතා පැහැදිලි වන නමුත් මේ සඳහා ඉහල තාක්ශණයක් අවශ්‍ය බැවින් ප්‍රොග්‍රෙසිව් ස්කෑන් රූපවාහිනී, ඉන්ටර්ලේස් රූපවාහිනිවලට වඩා මිලෙන් අධිකය.

Interlace Scan

ඉන්ටර්ලේස් තාක්ශනයේදී සිදුවන්නේ සෑම ෆ්‍රේම් එකක්ම සියලුම පික්සල් තීරුවකින්ම සකසනවා වෙනුවට ෆ්‍රේමයෙන් ෆ්‍රේමයට ඇඳෙන තීරු වෙනස් කිරීමයි. එනම් පලමුවන ෆ්‍රේමයේදී ඔත්තේ සංඛ්‍යාවකින් දැක්වෙන තීරු පමණක් ඇඳෙන අතර ඉරට්ටේ සංඛ්‍යාවකින් දැක්වෙන තීරු ඇඳෙන්නේ නැත. ඊලඟ ෆ්‍රේමයේදී ඉරට්ටේ තීරු ඇඳී ෆ්‍රේමය සැකසෙන අතර ඔත්තේ තීරු ඇඳෙන්නේ නැත. මේ ක්‍රමයෙන් රුපයේ තියුණු භාවය අඩුවෙන අතර චල රූප දැක්වීමේදී දෝශ පෙන්වයි. එහෙත් ඉන්ටෙර්ලේස් තාක්ශණය ලාභදායි නිසා මෙවැනි රූපවාහිනි (එච්.ඩී.ටීවී ) වුවත් සාපේක්ශව මිලෙන් අඩුවේ.

ඉන්ටර්ලේස් ක්‍රමයට සැකසෙන චලරූපයක ඇතිවෙන දෝශ පහත රූපයෙන් වටහා ගත හැකිය.

යම් නිශ්පාදකයෙක් සිය එච්.ඩී. ටීවී රූපවාහිනි තාක්ශණය 1080i ලෙස හඳුන්වාදෙන්නේ නම් එම රූපවාහිනිය ඉන්ටර්ලේස් වර්ගයට අයත් ප්‍රොග්‍රෙසිව් ස්කෑන් වර්ගයට වඩා අඩු තාක්ශණයේ රූපවාහිනියක් වනු ඇත. සැබැවින්ම ගත්කල 720p HDTV රූපවාහිනියක් 1080i HDTVරූපවාහිනියකට වඩා හොඳ රූපයක් ලබාදෙන බව කියැවේ. 720ට වඩා 1080 විබේධනය (screen resolution) ඉහල වුනත් ඉන්ටර්ලේස් තාක්ශණයේ අවාසි නිසා 720p රූපවාහිනිවල image quality 1080i වලට වඩා ඉහලය.

HDTV Aspect ratio

ඇස්පෙක්ට් රේශියෝ (aspect ratio) ලෙස හඳුන්වන්නේ රූපවාහිනී තිරයක පලල හා උස අතර අනුපාතයයි. අප භාවිතා කරන ඇනලොග් වර්ගයේ රූපවාහිනී තිරවල ඇස්පෙක් රේශියෝව 4:3 වෙයි. එනම් පලල 4 වනවිට උස 3ක් වෙයි. තිරයේ විශාලත්වය අඟල් කීයක් වුවත් ඇස්පෙක් රේශියෝව වෙනස් නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස අඟල් 25ක් ඇනලොග් රූපවාහිනියක තිරය අඟල් 20ක් දිග වන අතර අඟල් 15ක් පලල් වේ. ඒ 4:3 අනුපාතයටයි.

අලුත්ම පරිගණක මොනිටර් හා එච්.ඩී ටීවී නිමවා ඇත්තේ 16:9 අනුපාතයටයි. මේ අනුව පලල 16ක් වන තිරයක උස 9ක් ලෙස සැකසේ. 16:9 අනුපාතය නිසා ප්‍රේක්ශකයාට වඩා පුලුල් රූපයක් දර්ශණය වේ.

True HD

ටෲ එච්.ඩී හෙවත් සැබැවින්ම එච්.ඩී තාක්ශණයෙන් ලැබෙන උපරිම image quality ලබාදෙන රූපවාහිනී ටෲ එච්.ඩී ලෙස හැඳින්වේ. දැනට වෙලඳ පොලේ ඇති ටෲ එච්.ඩී රූපවාහිනි යන්ත්‍ර 1080p මාදිලියේ ඒවා වෙයි.

HDTV Broadcasters

තාක්ශණයෙන් ඉහල නිසාත්, උපකරණ මිල අධික නිසාත් දැනට එච්.ඩී ටීවී විකාශයන් සිදුකරන්නේ බටහිර රටවල් කිහිපයක කේබල් නාලිකා කිහිපයක් පමණකි. මේවා අතර TNT, ESPN, Discovery, ESPN, and HBO ප්‍රධාන වේ.

Blu Ray Disks

බ්ලූ රේ ඩිස්ක් යනු ගිගාබයිට 50ක ධාරිතාවයකින් යුතු සී.ඩී රොම් වර්ගයේ ප්‍රකාශ තැටියකි (optical disk). අධික ධාරිතාව නිසා බ්ලූ රේ ක්‍රමයට සකසන ලද චිත්‍රපට වලට එච්.ඩී තාක්ශණයේ ඉතා ඉහල විබේධනයකින් යුතු චිත්‍රපට ගබඩා කල හැකිය. මේ නිසා බ්ලූ රේ තැටි ධාවන යන්ත්‍රයක් 1080ප් මාදිලියේ එච්.ඩී රූපවාහිනි යන්ත්‍රයකට සම්බන්ධ කොට බ්ලූ රේ ක්‍රමයට සකසන ලද චිත්‍රපටයක් නරඹනවිට ඉහලම වින්දනයක් ලබාගත හැකිය.

Hellfire මිසයිලය

 ඒ.ජී.එම් 114 හෙල්ෆයර් මිසයිල පද්ධතිය අමෙරිකානු ලොක්හීඩ් සමාගම මගින් නිර්මාණය කරන ලද "ෆයර් ඇන්ඩ් ෆොගෙට් (fire & forget)" වර්ගයට අයත් මිසයිල පද්ධතියකි. Fire & Forget වර්ගයට අයත් මිසයිල ඉතා ස්වාධීනව ක්‍රියාකල හැකි (autonomous) පරිගණක පාලන පද්ධතියකින් සමන්විත වන අතර මිසයිලය නිකුත් කිරීමට පෙර ගුවන් යානයෙන් ඉලක්කය පිලිබඳ තොරතුර ලබාගත් පසු නැවත් වෙනත් මගපෙන්වීමක් නොමැතිව තනිවම ඉලක්කය හඹාගොස් විනාශ කොට දමයි. ඒ නිසා මිසයිලය නිකුත් කිරීමෙන් පසු යානයේ නියමුවාට නැවතත් මිසයිලය ඉලක්කය වෙත යනවාදැයි සෙවිල්ලෙන් සිටීමට අවශ්‍යය නැත.ඉතා නිවැරදි ලෙස ඉලක්කය සොයාගත හැකි රේඩාර් හා ලේසර් ඉලක්ක සොයාගැනීමේ පද්ධති අඩංගු හෙල්ෆයර් මිසයිලය දැනට අමෙරිකානු හා නේටෝ හමුදා භාවිතා කරන ඉතාම සාර්ථක අවියකි.

මුලින් ප්‍රහාරක හෙලිකොප්ටර් සඳහා යුධ ටැංකි නාශක අවියක් ලෙස නිපැදවුනු මෙය දැන් ප්‍රිඩටර්, රීපර් වැනි නියමු රහිත යානා හා සන්නද්ධ රථ සඳහාද අනුවර්තනය කරගෙන ඇත.

කිලෝ 47ක බරකින් යුතු හෙල්ෆයර් මිසයිලය කිලෝ 9ක අධිබල පුපුරණ ද්‍රව‍ය අඩංගු war head එකක් ගෙනයයි. ෆයර් ඇන්ඩ් ෆොගෙට් ෆර්ගයට අයත් නිසා මිසයිලය මුදාහැරීමෙන් පසු ප්‍රහාරක යානයේ නියමුවාට මිසයිලය පිලිබඳව තවදුරටත් සොයාබැලීමට හෝ ඉලක්කය සොයාගැනීමට උපකාර කිරීමට අවශ්‍යය නැත. කිලෝමීටර් අටක මෙහෙයුම් පරාසයක් ඇති හෙල්ෆයර් මිසයිලය ඉරාක හා ඇෆ්ඝනිස්ථාන යුධ මෙහෙයුම් වලදී අමෙරිකානු හා නේටෝ හමුදා බහුලව භාවිතා කරයි.

හෙල්ෆයර් මිසයිල පද්ධති සවිකරන ලද ප්‍රහාරක යානා ලැයිස්තුව (source : Wikipedia)

ප්‍රහාරක හෙලිකොප්ටර් යානා

    * AH-1W SuperCobra
    * AH-1Z Viper
    * AH-64 Apache
    * Agusta A129 Mangusta
    * Eurocopter Tiger ARH
    * SH-60 / MH-60R / MH-60S Seahawk
    * OH-58D Kiowa Warrior
    * RAH-66 Comanche
    * AH-6 Little Bird
    * UH-60 Blackhawk
    * Westland WAH-64 Apache

ගුවන්යානා

    * Lockheed Martin KC-130 Harvest HAWK

KC-130 ප්‍රධාන වශයෙන්ම ප්‍රහාරක යානා වලට ගුවනේදී ඉන්ධන ලබාදෙන ටෑංකර් යානාවක් වන අතර හාවස්ට් හෝක් (Harvest HAWK) නම් ආරක්ශක පද්ධතිය සවිකල විට එයට ටෑංකර් රාජකාරිය අමතරව පාබල හමුදාවල සහය විය හැකි ග්‍රොඋන්ඩ් සුප්පොර්ට් රාජකාරි වලද නිරතවිය හැකිය. හාවස්ට් හෝක් පද්ධතිය හෙල්ෆයර් මිසයිල හා ලේසර් මගින් ඉලක්ක සොයාගන්න (laser guided) බෝම්බ ඇතුලත්ය

නියමු රහිත ප්‍රහාරක යානා (Unmanned Arial Combat Vehicles - UACV)

    * MQ-1B Predator
    * MQ-9 Reaper
    * MQ-1C Grey Eagle

හෙලි-ප්ලේන්: හෙලිකොප්ටර් නිර්මාණයේ අලුත්ම සංකල්පය

ඩාර්පා (DARPA) හෙවත් යුධමය තාක්ශණය දියුණු කිරීම සඳහා අමෙරිකානු ආරක්ශක අමාත්‍යාංශය මගින් ස්ථාපිත කරන ලද ඒජන්සිය (Defense Advanced Research Projects Agency) හා අමෙරිකාවේ ලෝකප්‍රකට බෝයිං සමාගම මගින් යුධ මෙහෙයුම් සඳහා යොදාගත හැකි නවතම තාලයේ හෙලි-ප්ලේන් යානයක් හෙවත් අධිවේගී ගුවන් යානයක හා හෙලිකොප්ටරයක ගුණාංග මුහුවකින් සැකසුන යානයක් නිපදවමින් තිබෙනවා.

DiscRotor Retractable-Blade Heliplane නැතිනම් DiscRotor Compound Helicopter යන නාමයන් දෙකෙන්ම හඳුන්වන මෙම හෙලි-ප්ලේන් යානයේ ක්‍රියාකාරිත්වය මෙසේයි.

ඉහත ඡායාරූපයේ පෙනෙන ආකාරයට මෙම යානයට හෙලිකොප්ටරයක් මෙන් ඉහල නැගිය හැකියි. අවශ්‍ය උසට ලඟාවුනු විට නියමුවාට යානයේ අවරපෙති, ඒවා සවිකර ඇති තැටිය තුලට ගත හැකියි. ඒත් සමගම යානයේ දෙපස ඇති එන්ජින් ක්‍රියාත්මක වන අතර යානය ගුවන් යානයක් මෙන් අධික වේගයෙන් ඉදිරියට ගමන්කිරීමේ හැකියාව ලබාගන්නවා.


අමෙරිකානු යුධ හමුදාව පවසන ආකාරයට මෙම යානයේ අධික වේගයත්, හෙලිකොප්ටරයක් මෙන් එකතැන ගොඩ බැස්වීමට ඇති හැකියාවත් නිසා මෙවැනි යානා නුදුරු අනාගතයේදී රහසිගත මෙහෙයුම් වල යෙදීසිටින අමෙරිකානු කොමාන්ඩෝ භටයන්ට විශාල යුධමය වාසියක් (tactical advantage) ලබාදෙනු ඇති

හෙලි-ප්ලේන් යානයේ ක්‍රියාකාරිත්වය පෙන්වන යූ-ටියුබ් වීඩියෝව නරඹන්න (මෙම විඩියෝව හඬ රහිත - silent - වීඩියෝවකි )